Foute slakken - Jeannette Parramore

Zeeuwse duikers en natuurbeschermers zijn in rep en roep over plannen van Rijkswaterstaat om staal- en fosforslakken te gaan storten in nationaal park de Oosterschelde. De dijken moeten op verschillende plaatsen hoognodig verstevigd worden, maar waarom met fabrieksafval? Wat heeft dat voor gevolgen voor het onderwaterleven? De noodkreet die de redactie van Vroege Vogels bereikte kwam van Joop Stalenburg, onderwaterfotograaf en bekend van het Sepiaproject, waarvoor hij en zijn vrouw Felice in 2007 de AD Natuurprijs wonnen.

Na veel heen en weer gebel met Joop en Rijkswaterstaat is het eindelijk zover: ik kan afreizen naar Zeeland om te zien wat fosforslakken in de Schelphoek hebben aangericht. Een jaar eerder heeft RWS daar een proefstorting gedaan. Hans van der Togt, directeur Water en Scheepvaart van RWS heeft welwillend een boot ter beschikking gesteld om er naar toe te varen. Joop heeft zijn duikuitrusting en onderwatercamera meegenomen om straks te gaan kijken en de situatie vast te leggen. Hoewel Hans ook een duikbrevet heeft en zelfs een cursus onderwaterbiologie volgt, laat hij het duiken graag aan Joop over. En ik? Ja, ik kan natuurlijk ook moeilijk mijn recorder het water in.

Voor het eerste deel van de reportage staan we op het voordek, waar we minder last hebben van het geluid van de motor. Joop spreekt zijn bezorgheid uit en Hans zegt dat het allemaal reuze meevalt: er is veel onderzoek gedaan naar de gevolgen van staal- en fosforslakken. Maar wat de slakken in de Schelphoek hebben aangericht dat weet nog niemand. Daarvoor hebben we Joop, die zich inmiddels in het water heeft laten zakken en van plan is om zoveel mogelijk vast te leggen.

Maar liefst vijftig minuten blijft hij onder water, we gaan ons al bijna zorgen maken…  totdat er ineens een zwart bolletje opplopt: Joop is terug. Niet alleen met filmmateriaal, maar ook met een paar 'bodemmonsters' die er roestig uitzien. Zijn dit staalslakken? "Dan is dat niet best voor het milieu", zegt Joop, want de slakken waaieren roest uit en op zijn filmpje laat hij zien dat er zelfs grote wolken roest vanaf komen als je er met je hand overheen gaat. Wat moeten we hier van denken?

Hans weet niet goed raad met de situatie. Net heeft hij -met ingehouden trots- verteld dat er in ieder geval geen fosforslakken meer gebruikt gaan worden, maar wél staalslakken dus. Weliswaar in combinatie met natuursteen, maar toch.  "Is het wel roest?" probeert hij, maar dat weet nu nog niemand met zekerheid. Voor Joop is het wel duidelijk: dit  ziet er niet goed uit en mag niet gebruikt worden. Dat hij er werk van gaat maken is wel duidelijk.

Hoe dan ook, het werk gaat door, vindt Hans, of de slakken nou roesten of niet. Op verschillende plekken in de Oosterschelde, ook bij de Zeelandbrug, waar het nu wemelt van de sepia's. Maar RWS wacht wél tot september, als de eitjes van de sepia's zijn uitgekomen, zo zijn ze dan ook weer. Natuurbeschermers moet je tenslotte zoveel mogelijk te vriend houden. Intussen zint Joop op plannen om dieren te gaan verplaatsen als het zover is. We zullen vast meer van hem horen.
  
Jeannette Parramore