Fotograferen in het donker

Lars Soerink is professioneel natuurfotograaf en werkt in opdracht in binnen- en buitenland. Lars geeft regelmatig lezingen, en een paar keer per jaar een cursus voor gevorderde fotografen die zich verder willen verdiepen in de natuurfotografie. Voor Vroege Vogels heeft Lars Soerink een aantal tips voor het fotograferen in het donker:

Fotograferen in het donker dat lijkt welhaast onmogelijk. Maar niets is minder waar, en niets vormt een leukere uitdaging voor liefhebbers die niet meteen opgeven als het de eerste keer niet lukt. Er is dus wel wat kennis, koffie en uithoudingsvermogen voor nodig. Maar als de resultaten beginnen te komen, zullen de ooohs en aaahs niet van de lucht zijn! Deze ‘primer’ over (natuur)fotografie in duisternis en bij weinig licht is een eerste aanzet en inspireert hopenlijk tot eigen creativiteit. Veel succes - en vooral ook plezier!

Enkele tips om mee te beginnen
Bijna iedere camera is geschikt, maar de flexibiliteit die een spiegelreflex-type biedt is wel heel erg handig. Zowel digitale als analoge camera’s zijn bruikbaar; elk heeft zijn voor- en nadelen. Fotograferen in het donker is een wat ongrijpbare bezigheid. Een digitale camera heeft hierbij als niet te onderschatten voordeel dat het resultaat meteen zichtbaar is. Er treden echter al snel hinderlijke problemen met ruis op(ongewenste lichte pixels in een donker vlak). Een analoge camera heeft hiermee geen problemen. Maar houd er dan weer rekening mee dat de gevoeligheid van film minder wordt als de belichtingstijd langer wordt dan één minuut (beetje afhankelijk van het type film). Hierdoor zijn, ten opzichte van digitale camera’s, eens zo lange belichtingen nodig.

Gebruik altijd een statief en een draadontspanner (bij sommige camera’s is het ook mogelijk hiervoor de zelfontspanner te gebruiken). Hierdoor is het mogelijk om trillingsvrij te fotograferen en heel lange belichtingen te maken. Gebruik de hoogst mogelijke beeldkwaliteit van de camera, fotografeer het liefst in RAW en bewerk daarna de foto’s met een raw-bewerkingsprogramma als Lighroom, Capture of een van de vele andere. Het kan ook door de foto’s als JPG vast te leggen, maar dan is het moeilijker het resultaat nog te bewerken.

Een camera met film is zeker goed bruikbaar. Deze heeft natuurlijk niet de ‘instant feedback’ van een digitale camera, maar het is in sommige opzichten zelfs makkelijker om tot een goed resultaat te komen. Gebruik dia- of negatieffilm, afhankelijk van eigen voorkeur. Houdt er bij films rekening mee dat de kleuren flink kunnen gaan afwijken bij de heel lange belichtingen die in het (schemer)donker nodig zijn.

In dit document gaat hij dieper in op de volgende onderwerpen: