Flora profiteert van keileemlaag

Dat er op het Holtingerveld veel bijzondere flora voorkomt, is onder andere te danken aan de rijke ontstaansgeschiedenis van het gebied. Tijdens de voorlaatste ijstijd, het Saalien, is hier de stuwwal Havelterberg ontstaan. De gletsjer die de wal opstuwde, heeft hier veel keileem in de grond achtergelaten. 

Daarnaast hebben de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog flink in de bodem van het Holtingerveld gewroet. Zij hadden zand nodig voor de aanleg van hun Vliegveld Havelte. Later is het vliegveld door de geallieerden zwaar gebombardeerd. Door de zandafgravingen en inslaande bommen, kwam het keileem in de bodem weer omhoog. Keileem laat vrijwel geen water door. Daardoor blijft er op het Holtingerveld veel water staan en zijn sommige stukken ontzettend nat.

Een goed voorbeeld hiervan is de top van de Havelterberg. Waar je normaal zou denken dat je op de top van een heuvel hoog en droog zit, kom je bij de Havelterberg bedrogen uit. De top van de Havelterberg is zelfs het natste stukje van de stuwwal. Dat komt door de opeenhoping van keileem op de top. De zijkanten en de voet van de stuwwal zijn droger, want daar houdt het keileem op en bestaat de grond vooral uit zand.

Die natte ondergrond in combinatie met de mineralen die met het keileem naar boven zijn gekomen, hebben ervoor gezorgd dat er op het Holtingerveld verschillende variaties van heischrale graslanden zijn ontstaan. Heischraal grasland is een zwaar bedreigd natuurtype. In totaal vind je hiervan in West-Europa nog maar enkele tientallen hectares terug. Diezelfde hectares staan ook nog behoorlijk onder druk door bijvoorbeeld verdroging of stikstofdepositie.

Samen met Hans Dekker, ecoloog bij de provincie Drenthe, gaan we op zoek naar de bijzondere flora die op deze graslanden voorkomt. Zo vinden we de zeldzame soorten tormentil, fraai hertshooi, heideorchis en liggende vleugeltjesbloem hier terug. Planten die allemaal afhankelijk zijn van het keileem en haar mineralen om groot, stevig en sterk te worden

Kijk zaterdag 2 september 2023 naar de uitzending over Holtingerveld om 19.15 uur op NPO 2!