"Exoten zijn niet alleen maar slecht"

Exotische waterplanten blijken gemiddeld dezelfde functie in de natuur te hebben als inheemse soorten. Dit blijkt uit onderzoek van Bart Grutters van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Hij geeft aan dat dit resultaat geen vrijbrief is voor alle exoten, maar het effectiever beheer mogelijk maakt.

Exoten zijn planten en dieren die van oorsprong niet in Nederland voorkomen. Meestal komen ze negatief in het nieuws, omdat ze het ecosysteem waarin ze leven veranderen en inheemse soorten verdrijven. Toch is er niet veel gedegen ecologisch onderzoek gedaan naar exoten.

Ecoloog Bart Grutters brengt daar verandering in. Hij heeft in zijn promotieonderzoek gekeken naar de zeven functies die waterplanten vervullen in een ecosysteem. Samen met collega's vergeleek hij de functies van inheemse en uitheemse plantensoorten met elkaar.

“Sommige exotische soorten hebben een negatief effect of juist heel positief. Maar dat geldt evengoed voor inheemse waterplanten,” stelde Grutters vast. De eigenschappen van een soort blijken wèl een goede voorspeller. De hoeveelheid antivraat-stoffen (hoe eetbaar is een plant) of de stugheid van de stengels (het bieden van beschutting) bijvoorbeeld. “Exoten moeten we dus beoordelen op hun eigenschappen, niet op hun herkomst.”

Als exoten gaan woekeren, dan komt dat vaak door sterke menselijke verstoring van het milieu. “Als je bijvoorbeeld de sloten steeds schoont, creëer je een leeg en voedselrijk leefgebied waar snelle groeiers hun kans grijpen,” weet begeleider en collega-ecoloog Liesbeth Bakker. “Exotengroei is meer symptoom dan oorzaak van de verstoring.” Heel vergelijkbaar met inheemse soorten à la de bekende brandnetel. Toch hebben ook woekeraars hun natuurwaarde. Bakker geeft als voorbeeld: “Waterpest is een exoot die flink kan woekeren, maar het betekent ondertussen een enorme verrijking voor het voedselaanbod van watervogels.”

Bron: NIOO-KNAW