EU-wetsvoorstel ontbossing volgens milieuorganisaties onvolledig

Milieudefensie en Greenpeace vinden het wetsvoorstel van de Europese Commissie om ontbossing tegen te gaan en natuurverwoesting aan te pakken onvolledig. Mensenrechten, inheemse volkeren en veel natuurgebieden blijven met de wet onbeschermd, terwijl banken en pensioenfondsen met hun investeringen buiten schot blijven, aldus de organisaties. Het Wereld Natuur Fonds (WWF-NL) wijst in een reactie op een aantal mazen in de wet waardoor ontbossing en natuurvernietiging alsnog ongecontroleerd door kunnen gaan. Er is meer nodig om natuurvernietiging echt te stoppen

Woensdag presenteerde klimaat-Eurocommissaris Frans Timmermans een wetsvoorstel om ontbossing aan te pakken, schadelijke uitvoer van afval te beperken en de bodem te verbeteren. Dat is nodig omdat de wereld de afgelopen dertig jaar meer regenwoud en ander bos verloren heeft dan de Europese Unie groot is, zo constateerde Timmermans. De grote boosdoener is de landbouw die voor de productie en levering van rundvlees, soja, palmolie, hout, cacao en koffie meer grond zoekt.

Wil een boer leveren aan de EU, dan wordt in het wetsvoorstel geopperd om eerst het gevaar op ontbossing in het land van herkomst in te schatten. Is er een hoog risico, dan volgen er strengere controles en voorwaarden. De maatregelen gaan ook gelden voor afgeleide producten zoals chocolade, leer en meubels. Volgens de milieuorganisaties is het wetsvoorstel een stap in de goede richting, maar gaat het niet ver genoeg omdat bijvoorbeeld rubber en mais buiten schot blijven, net als financiële instellingen die investeren in bedrijven die bossen schaden.

"Banken, verzekeraars en pensioenfondsen gaan volledig vrijuit terwijl ze met miljarden euro’s de klimaatcrisis aanwakkeren. Bovendien vallen mensenrechten en cruciale natuur - zoals savannes - buiten de boot", aldus Wouter Kolk van Milieudefensie. De rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen zoude beter verdedigd moeten worden. Zo zouden industriële bedrijven en houthakkers hun licenties moeten overdragen aan ecologische bosbeheerders van lokale gemeenschappen.

Sigrid Deters van Greenpeace stelt dat consumenten "de garantie moeten hebben dat niets in hun winkelmandje hen medeplichtig maakt aan natuurvernietiging". Daarom moet het wetsvoorstel volgens Greenpeace verbeterd worden op meerdere punten. Het moet niet alleen kijken naar bossen, maar naar alle ecosystemen. Daarbij moeten alle afgeleide grondstoffen en producten met risico op natuurverwoesting onder de maatregelen vallen en alle productielanden hetzelfde beoordeeld worden. Ook moet het verboden worden schade aan ecosystemen te financieren. 

“Het begin is er, maar door die mazen in de wet kan deze alsnog omzeild worden en gaat ontbossing gewoon door,” vertelt Natasja Oerlemans, voedsel- en bossenexpert bij het Wereld Natuur Fonds (WWF-NL). Volgens WWF-NL zijn er aanpassingen aan de wet nodig. Naast het voorkomen van vernietiging van natuurgebieden die geen bos zijn gaat het bijvoorbeeld ook om het waarborgen van mensenrechten. Het wetsvoorstel belet namelijk niet dat producten en goederen die verband houden met mensenrechtenschendingen op de EU-markt worden gebracht. Momenteel worden inheemse volkeren en lokale gemeenschappen over de hele wereld van hun land verdreven en worden ze geconfronteerd met toenemend geweld om plaats te maken voor landbouw. Ook moeten alle relevante producten en grondstoffen die in verband worden gebracht met natuurvernietiging onderdeel zijn van de wet. 

Het voorstel laat rubber en maïs buiten beschouwing onder het voorwendsel dat deze slechts een klein deel van de ontbossing voor hun rekening nemen, terwijl ze wel in de top 10 staan van de lijst van EU-ingevoerde grondstoffen die in verband met natuurvernietiging worden gebracht. WWF-NL stelt dat het besluit over welke producten moeten worden opgenomen, gebaseerd moet zijn op objectieve en wetenschappelijke criteria.

Bron: ANP en WNF-NL