Drietenen in het nauw

Het lijkt een slecht jaar te worden voor de drieteenstrandloper. Deze conclusie trekt ecoloog Jeroen Reneerkens van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (het NIOZ) op basis van zijn onderzoek in Noordoost Groenland. In het gebied waar de drieteentjes normaal broeden in juni trof hij niets aan behalve een dik pak sneeuw en enkele zeer vermagerde vogels. Vermoedelijk is de sneeuwval in de winter en het vroege voorjaar zo extreem geweest dat de sneeuw niet op tijd is gesmolten voor de drieteenstrandlopers om te kunnen broeden. De vogels trekken jaarlijks vanuit hun overwinteringsgebieden in Afrika naar Groenland.

Al zo’n 15 jaar doet Reneerkens onderzoek aan deze kleine steltloper. Het is de enige strandloper met drie, in plaats van vier tenen, vandaar de naam, drieteenstrandloper. Jaarlijks gaat hij tijdens het broedseizoen naar Groenland. In zijn eigen onderzoeksgebiedje is het broedsucces voor de meeste drietenen vermoedelijk mislukt. Of dat ook geldt voor de rest van Groenland is nog de vraag. In al die jaren is dit het meest magere broedseizoen dat Reneerkens heeft meegemaakt.

De vogels, die een groot deel van het jaar langs de Nederlandse kust en op de Wadden zijn te zien, overwinteren in Afrika en broeden in Groenland. Het aantal drieteenstrandlopers wisselt per jaar. Het heeft veel te maken met de aantallen poolvossen en lemmingen, maar ook het aantal insecten in de broedgebieden. In sommige jaren roven de vossen meer dan 90% van de nesten leeg voordat de eieren uitgekomen zijn. Maar als er veel lemmingen zijn, laten de poolvossen de drietenen meestal met rust. Drieteenstrandlopers bouwen begin juni een nestje op de toendra van Groenland. Na een broedperiode van iets meer dan drie weken komen de jongen uit, behalve als er tussentijds een poolvos langskomt die de eieren van de strandlopers uit het nestje rooft.

Dit filmpje Piper is gebaseerd op de 'sandpiper' die de makers zagen bij de baai van San Fransisco. Na het observeren van het dier hebben ze een treffende animatie gemaakt die al meer dan 2,5 miljoen keer is bekeken: