Drentse Paosbloem, een Meertbleuier in april

De Narcis is een veel gekweekt bolgewas waarvan allerlei soorten en cultivars verkrijgbaar zijn. De Trompetnarcis is daarbij van oudsher de bekendste en meest gekweekte vorm. Minder bekend is dat de Narcis oorspronkelijk inheems is in ons land.

De wilde vorm van de Narcis (Narcissus pseudonarcissus) is één van de zeldzaamste soorten van de Nederlandse flora. Ze komt nog maar op een paar oorspronkelijke groeiplaatsen voor, het meest nog in Zuid-Limburg. Daar zijn de laatste jaren, dankzij gericht onderzoek, weer verschillende groeiplaatsen herontdekt. Vroeger moet deze Narcis in Drenthe en aangrenzend Friesland en Overijssel behoorlijk algemeen zijn geweest. Het grote aantal Drentse dialectnamen voor de Wilde narcis (Tieloos, Tijloos, Paosbloem, Meertbleuier, Meertbloem en Boerengeelegien) is wat dat betreft veelzeggend.

In 1939 trok het voorkomen van Wilde narcissen in de boerentuinen van Drenthe de aandacht van de bioloog Beijerinck. Hij trof ze vooral aan op erven en in boomgaarden van een aantal streekdorpen in Zuidwest Drenthe en aangrenzend Friesland. Beijerinck veronderstelde dat de Wilde narcis oorspronkelijk inheems was in de beekdalen en daarvandaan in cultuur was genomen.

De wilde vorm is lastig te onderscheiden van de tuinvormen. Beijerinck geeft een helder signalement: ‘Deze tijlozen hebben min of meer knikkende of zijwaarts afstaande bloemen van 5-6 centimeter in diameter, waarvan de kroonslippen veelal iets lichter geel getint zijn dan de dooiergele bijkroon of trompet, die ongeveer even lang is als de kroonslippen. De bloemen steken niet of weinig boven de blauwgroene, smal lintvormige, 0.5 – 1.5 centimeter brede bladeren uit. De planten zijn duidelijk kleiner dan die der gekweekte en later bloeiende trompetnarcissen.’

Leden van de Werkgroep Florakartering Drenthe en FLORON waren benieuwd naar het actuele voorkomen van Wilde narcissen in Drenthe. Daarom hebben zij in het vroege voorjaar van 2009 het oorspronkelijke bolwerk van de Wilde narcis in de omgeving van Nijeveen en Ruinerwold op de fiets doorkruist. De zoektocht wordt in 2010 voortgezet. Weliswaar blijken er gaten te vallen in het historische verspreidingsbeeld, maar toch konden in 2009 gelukkig nog heel wat groeiplaatsen worden teruggevonden. De Wilde narcis weet zich dus al meer dan 100 jaar te handhaven in boerentuinen van Zuid-west Drenthe.

Tekst: Edwin Dijkhuis en Wout van der Slikke, FLORON
Bron: Natuurbericht.nl