Dolf Jansen: verzilting, verdroging, verboming

Tot afgelopen maandag bevond ik mij in Vietnam, niet omdat ik er ook maar enig plezier aan beleef verre reizen te maken – laat staan een heenweg van ruim 28 uur door te maken omdat de informatievoorziening op vliegveld Charles de Gaulle het realiteitsgehalte had van een gemiddelde schuimende tweet van de President der Verenigde Staten -, maar omdat ik daar als ambassadeur van Oxfam Novib een 20tal filmpjes maakte over het werk van Oxfam daar, de samenwerking, de tegenslag en de vele goede ontwikkelingen. Ik zag garnalenkwekers en fruittelers in de Mekongdelta, straatverkopers en mensen in strijd met een oneerlijk gezondheidssysteem, migrant workers en jongeren die geloven in een rechtvaardiger land, ik zag ondernemers die oprecht met duurzaamheid bezig zijn, belastingontwijkers in glimmende torens en 100.000en brommertjes, scootertjes en andere ratelende tweewielers. Een prachtig land, een fascinerend land, en ik kwam er vrij hoopvol vandaan. Waarna ik in een artikel las dat een groot deel van de gevolgen van klimaatverandering, nu al en in de komende jaren en decennia nog veel meer, gevoeld gaan worden op plekken op de wereld waar geen geld is voor maatregelen, tegen stijgend water, tegen stijgende temperaturen, tegen verzilting van landbouwgrond. Als je, zoals ik, net gezien hebt hoe hard de mensen daar werken om niet meer in armoede te leven, om hun toekomst in eigen hand te nemen, voelt het extra onrechtvaardig dat de gevolgen van klimaatverandering al dat werk weer teniet kunnen doen. Het zeewater komt hoger, de grond kan dat niet aan, en daar sta je met je duizenden groente- en fruitbedrijfjes in het zuiden van Vietnam. En natuurlijk, als die Haringvlietsluizen inderdaad over een week ofzo op een kier gaan, hebben boeren in het gebied ook wat aanpassingen te doen, maar ik voorzie daar toch eerder steun en adviezen en compensatie en hashtag wittekooluitMelissant.

Twee dingen vind ik van groot belang hier even in goedlopende zinnen te vermelden. 1. Boeren hebben het gevoel dat ze de schuld krijgen van klimaatverandering, en dat voelt helemaal niet fijn, voor die boeren. (1a Dit gaat dus niet over die witte kolen-boer die ik in het journaal zag. U merkt wel, ik wil dit radioseizoen met zo min mogelijk mensen ruzie of conflict). Klimaatverandering is niet de schuld van boeren, het probleem is alleen dat we een systeem hebben waarin bijna elke agrarische activiteit bijdraagt aan die klimaatverandering, en dat systeem moet veranderen. Net als onze verslaving aan fossiele brandstoffen, vliegen en over-consumptie in de ruimste zin.

En 2. Er zijn heel veel oplossingen, maatregelen en ideeen. De vraag is alleen wie de politieke wil en durf heeft die ook te implementeren. Een voorbeeld: een paar weken geleden schreef geograaf Alfred de Jager, werkzaam bij het Europees Droogte Observatorium een goed maar ook bijna wanhopig stuk in de Volkskrant, over hoe we de droogte te lijf kunnen, en hoe nodig dat is. Over de grond anders benutten, en meer bomen planten. Het hoog- en laagveen herstellen. Meer bomen planten. Landbouw-activiteiten veranderen. Het vergroenen van stedelijk gebied. En ook daar, inderdaad, meer bomen planten. Dit was een zeer matige samenvatting van een doorwrocht stuk, maar het is vast terug te vinden, bijvoorbeeld op mijn twitter. Nu.

Politici, dat is bekend en bewezen, kiezen graag voor de verbreding van een snelweg en het uitbreiden van een luchthaven, met valse motieven van betere doorstroming en economische groei, omdat tegen de tijd dat blijkt hoe schadelijk die maatregelen echt zijn, de politicus allang niet meer herkozen hoeft te worden. Waar ik cynisch aan toe zou kunnen voegen: die werkt dan voor een groot wegenbouwbedrijf of een luchtvaartmaatschappij. Maar toen dacht ik, dames en heren politici (maar ook gewone mensen): ga bomen planten, ga bossen aanleggen, ga schaduw veroorzaken en koelte waar nodig en een gezond en mooier landschap, ga wat doen tegen verdroging en opwarming en uitputting van dit land, ga bomen planten en blijf tot lang na je politieke carriere bekend als iemand die durf had en smaak en echt wat deed.
En daar komt bij: alle maatregelen die wij hier nemen hebben gevolgen op andere plekken, plekken waar geen hitteprotocollen zijn en geen geld voor broodnodige maatregelen. En dat zou je rechtvaardigheid kunnen noemen.
Prettige zondag!