Dioxines hoofdrol in uitsterven paling

Dioxine-achtige verbindingen zoals PCB’s spelen waarschijnlijk een hoofdrol bij het uitsterven van de aal. De embryonale ontwikkeling van deze soort stopt al bij dioxinewaarden die 10 keer lager zijn dan de consumptienorm voor mensen. Dit ontdekten biologen onder leiding van Guido van den Thillart, die in Leiden onderzoek doen naar het geslachtsrijp worden en de voortplanting van palingen. Tot dusver werd vooral gekeken naar kwantitatieve factoren voor de terugloop van de paling, zoals overbevissing. De onderzoekers publiceerden hun resultaten 1 maart online in het blad Naturwissenschaften.

De paling staat op het punt van uitsterven. Sinds de jaren ’50 loopt de aalstand sterk terug. De instroom van glasaal, jongbroed dat vanuit de oceaan de rivieren opzwemt, zit de laatste jaren al onder de 1% van het niveau van 1950. De jaren vijftig begonnen dioxines in grote hoeveelheden in het milieu terecht te komen. Dioxine-achtige verbindingen zijn niet alleen giftig, ze hebben ook een verstorend effect op de hormoonhuishouding en op gentranscriptie-mechanismen. Van veel diersoorten was al bekend dat dit heeft gezorgd voor een sterke teruggang van de vruchtbaarheid en de voortplanting. Ook voor de aal blijkt dit nu het geval. Van den Thillart: ‘Alleen blijkt deze soort nog kwetsbaarder’.
 
De aal leeft op de bodem van alle zoetwatersystemen van Noorwegen tot Marokko en Egypte. Het zijn vooral die bodems waar dioxine-achtige verbindingen zich ophopen. Dioxine wordt opgeslagen in het vet van de aal en komt vervolgens ook terecht in de eicellen. Niet alleen overbevissing leidt dus tot het uitsterven van de paling, maar ook de sterk teruglopende vruchtbaarheid van de vis, als gevolg van dioxinevergiftiging, zorgt voor de bedreiging van het soort.

Bron: Universiteit Leiden