Dertig jaar bevers

In 2019 zijn de bevers precies dertig jaar teruggekeerd in Nederland. Nadat bijna tweehonderd jaar geleden de laatste bever in ons land werd doodgeschoten, zijn er tussen 1988 en 1991 in een experimentele opzet 42 bevers uitgezet in natuurgebied de Biesbosch. Het was een spannende operatie, zou het experiment slagen?

Honderden jaren lang werden er wilgentenen geoogst in de Biesbosch. De wilgen groeiden in grienden: stukken land die niet geschikt zijn voor de landbouw. Deze griendcultuur verdween in de jaren vijftig. Nu de grienden niet meer werden gesnoeid, groeiden ze vol met wilgen. De bevers werden daarom in dit gebied uitgezet, met het idee dat de bevers de ‘griendwerkers van de toekomst’ zouden worden. Wilgen vormen het hoofdvoedsel van de bevers, en wilgen waren er in overvloed.

De bevers werden uit de voormalig DDR gehaald. De 42 dieren werden in gedeeltes opgehaald en uitgezet. Bart Nolet, onderzoeker bij het NIOO-KNAW, volgde tijdens het uitzetten jarenlang de bevers in de Biesbosch. Met radiozenders hield hij in de eerste jaren de gangen van de bevers in de gaten.

Wat de onderzoekers niet voorzien hadden, was dat de bevers een veel groter territorium innamen dan van tevoren werd gedacht. De griendcultuur van de Biesbosch heeft het gebied omgevormd tot eenzijdige wilgenbossen. Wilgenhout is perfect stapelvoedsel voor de bevers, maar deze bomen leven uiteindelijk te weinig nutriënten.

Om de juiste voedingsstoffen te verkrijgen, moesten de bevers op zoek naar andere houtsoorten zoals vogelkers en hazelaar. In hun zoektocht naar deze bomen gingen de bevers door het gebied heen zwerven. Bevers zijn territoriale dieren, dus toen ‘nieuw uitgezette’ bevers sporen van soortgenoten door het hele gebied zagen, gingen ze op zoek naar nieuw leefgebied. Daardoor zijn er veel van de uitgezette bevers doodgereden.

Het onderzoek heeft uiteindelijk belangrijke aanbevelingen opgeleverd voor de introductie van bevers in andere gebieden. De tweede uitzetting van bevers was in de Gelderse Poort bij Nijmegen. Dit is zeer succesvol verlopen.