De Zwartsteel

De Zwartsteelvaren, kortweg Zwartsteel genoemd, behoort tot dezelfde familie (Streepvarens) als de meer bekende Muurvaren. Hij is echter groter en heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een opvallende zwarte steel. Het is een 's winters groen blijvende plant die in de nazomer sporen heeft. De blaadjes staan schuin omhoog, terwijl de deelblaadjes en de bladtop horizontaal staan. De bladsteel is iets korter dan de bladschijf, onderaan glanzend bruinzwart, hogerop groen. Het blad is glanzend groen, geveerd driehoekig met een opvallende spitse top.

De Zwartsteel komt verspreid voor in warmere streken van alle werelddelen (behalve Zuid-Amerika). In Nederland is deze varen zeer zeldzaam. Vroeger kwam de plant voornamelijk voor op half beschaduwde lösshellingen in loofbossen en langs holle wegen. Rond 1900 verdwenen de vindplaatsen in Limburg en de Veluwezoom. Waarschijnlijk kwam dit door de luchtverontreiniging. Na 1950 werd de zwartsteel als muurplant op een aantal ver uiteengelegen plaatsen verspreid over Nederland aangetroffen.

Zwartsteel is vrijwel uit Nederland verdwenen, maar recent wist de plant op een aantal plaatsen sensationeel terug te keren, onder meer in Haarlem maar ook in Amsterdam. De gemeente Haarlem heeft bij de renovatie van de Zijlbrug een van de grootste populaties van de beschermde muurplant Zwartsteel vernietigd. Volgens Ico Buiten groeiden er een paar honderd van deze varens in de kademuur en de meeste zijn nu weg. Door restauraties aan muren blijkt het aantal ook in Amsterdam te zijn afgenomen. Beter bescherming is nu noodzakelijk

Bron: Nederlands Oecologische Flora