De tijgermug komt naar u toe deze zomer, de teek is er al!

Nederlanders zijn behoorlijk reislustig. We reizen de hele wereld over. Daarbij nemen we ongewild soms verschillende uitheemse insecten mee. Doordat het langzaam maar zeker steeds warmer wordt in Nederland, gedijen die insecten ook steeds beter in Nederland. Moeten we ons zorgen maken om de tijgermug, die verschillende virussen met zich mee kan dragen? En van welk gevaarlijk beestje hebben we nu al op grote school last?

Tijgermug
Een risico dat klimaatsverandering met zich mee brengt is de komst van de tijgermug. De tijgermug komt oorspronkelijk uit Azië. De tijgermug is waarschijnlijk meegekomen met bamboeplantjes, die vanuit Azië worden geëxporteerd. De tijgermug kan verschillende ziektes bij zich dragen, waaronder het West Nile-virus, het chikungunya-virus en het dengue-virus.

De tijgermug is al gesignaleerd in Amerika en Zuid-Europa, waar de mug al voor een uitbraak van epidemieën heeft gezorgd. Vanwege het klimaat daar kan de mug goed overleven. De mug komt volgens entomoloog Willem Takken ook voor in Italië en Spanje. Daar gaan wij weer op reis. De kans dat de mug meereist naar Nederland is dan dus aanwezig. Wanneer het klimaat verandert, heeft de mug ook een beter leefklimaat in ons land.

West Nile-virus
Het West Nile-virus heeft de kop opgestoken in de Verenigde Staten in 1999. Daar heeft het virus zelfs tot enkele doden geleid. Het virus heeft zich daarna verspreid naar Canada en Mexico. In totaal heeft het virus in deze gebieden meer dan 250 slachtoffers geëist en zijn er meer dan 9000 mensen besmet geraakt. Wanneer de mens eenmaal deze infectie heeft doorgemaakt, is de mens daarna immuun voor nieuwe besmettingen.

Niet alleen klimaatveranderingen spelen een rol in de verspreiding van dit virus. Ook trekvogels spelen een rol bij de verspreiding van dit virus (die op hun beurt weer zijn geïnfecteerd door muggen).

In Nederland zijn tot nu toe slechts enkele gevallen bekend van besmetting met het West Nile virus. In die gevallen is er sprake geweest van een verblijf in landen waar dit virus actief is, zoals Israël, Canada en de Verenigde Staten.

Chikungunya-virus
In Italië stak het Chikungunya-virus in 2007 de kop op. Dit leidde tot een epidemie waarbij circa 300 mensen zijn besmet. Ook deze ziekte wordt verspreid door de tijgermug. Deze is waarschijnlijk via La Réunion (eiland naast Madagascar, dat behoort bij Frankrijk), naar Frankrijk overgewaaid. Toeristen vanuit Frankrijk hebben de mug waarschijnlijk overgebracht naar het Franse vasteland. In Marseille volgde een uitbraak. Waarschijnlijk is het virus via Frankrijk naar Italië overgebracht.

Meldingen van Chikungunya komen ook voor in Frankrijk, België, Zwitserland en Duitsland. Waarschijnlijk komt dit door import vanuit Aziatische landen.

Het blijkt dat de mug ook in gematigder klimaten kan overleven. Daarom is het opvallend dat er nog geen uitbraken zijn geweest in ons land, zegt viroloog Ab Osterhaus.

Dengue-virus
Het denguevirus wordt ook wel knokkelkoorts genoemd. Knokkelkoorts is een echte importziekte. Het virus is mogelijk verspreid via vliegtuigen en via ‘lucky bamboo’-plantjes die zijn geëxporteerd vanuit Azië. Het internationale transport van oude autobanden, met regenwater een ideale broedplaats voor de mug, zou een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de intercontinentale verspreiding van het virus. Muggenbestrijding blijkt ook niet altijd meer effectief te zijn.

Onduidelijk is waarom dit virus niet de oversteek maakt naar andere landen. In Nederland is er op dit moment nog geen sprake van het dengue-virus, of een mogelijke uitbraak hiervan. Toch staat het virus wel ‘aan de poort van Europa’, zegt viroloog Ab Osterhaus.

In Nederland worden volgens het RIVM ongeveer twintig gevallen per jaar geregistreerd, maar dit aantal kan veel hoger liggen, omdat niet elke besmetting wordt gemeld.

Teken
In Nederland zijn er in 2005 73.000 mensen naar de huisarts gegaan vanwege een tekenbeet. Bij 17.000 mensen daarvan is Lyme vastgesteld, meldt het RIVM. Niet iedereen gaat naar de huisarts vanwege een tekenbeet. In werkelijkheid kan het aantal tekenbeten dan ook veel hoger liggen dan deze getallen doen vermoeden. Arnold van Vliet (bioloog, Universiteit Wageningen) zegt dat een bezoek aan de huisarts eigenlijk ook niet nodig is. Wel is het verstandig goed te onthouden wanneer u bent gebeten door een teek. Mochten er later toch klachten komen, dan is het verstandig te melden dat u bent gebeten door een teek.

Teken die de ziekte Lyme kunnen overbrengen komen in Nederland veel voor. In sommige gebieden in Nederland is 25 tot 50 procent van de gevonden teken besmet met de borreliabacterie, die Lyme kan veroorzaken. Er is nog geen oorzaak bekend hoe het kan dat dit verschil in ons land zo groot kan zijn. Er is één plek in Nederland waar de teek opvallend weinig voorkomt: West-Friesland. Dit heeft volgens Van Vliet te maken met het open landschap. Dit is namelijk een minder goed leefgebied voor de teek. De teek zit vooral graag op plaatsen met wat meer beschutting. Daarom komen teken veel voor in bossen, duinen, parken en opvallend: (achter)tuinen. Dertig procent van de tekenbeten komt namelijk voor in de eigen (achter)tuin.

Wanneer u bent gebeten door een teek en deze zich nog op uw lichaam bevindt, moet u deze teek zo snel mogelijk verwijderen. Het liefst binnen twintig uur. Gebruik geen alcohol en ga ook niet eerst in bad of onder de douche. Belangrijker is om direct de teek te verwijderen. Zo is de kans op besmetting met Lyme namelijk zeer klein. Krijgt u gewrichtsklachten, spierpijn, hoofdpijn, vermoeidheid of bijvoorbeeld nachtelijk zweten, dan kan dat verband houden met die ene tekenbeet. Een arts kan vaststellen of u inderdaad besmet bent met lyme. Ook is lyme herkenbaar aan grote rode plekken rondom de plaats van de beet, die overigens wel weer wegtrekt. Meestal volstaat een antibioticakuur om te herstellen.

Bron: Kassa