De man die Nederland dit jaar op z'n kop zette

Het jaar 2019 gaat de geschiedenis in als het jaar van de stikstofcrisis: met de juridische procedures van zijn milieugroep MOB (Mobilisation for the Environment) heeft Johan Vollenbroek afgelopen jaar heel wat teweeg gebracht. Na de uitspraak van de Raad van State in mei van dit jaar barstte de bom en werd de overheid gedwongen het tot nu toe gevoerde stikstofbeleid aan te passen. We gaan straks op veel snelwegen niet harder rijden dan 100 km per uur, bouwprojecten werden stilgelegd en boze boeren roerden zicht massaal met hun trekkers. Daarmee kreeg Vollenbroek van de één veel waardering, maar door boeren en bouwers werd hij gezien als de man die Nederland op slot zette.

“Onzin”, zegt Johan Vollenbroek in een uur durend radioportret, waarin we met hem terugblikken op afgelopen jaar. “Het is dit kabinet en specifiek premier Mark Rutte die al in 2015 kon hebben zien aankomen dat het PAS, het Programma Aanpak Stikstof, zou indruisen tegen zowel landelijke als Europese wetgeving”. In dat jaar al bracht MOB een negatief advies uit over de stikstofregeling. Want hoe valt het te rijmen dat boeren hun veeteeltbedrijf zouden kunnen uitbreiden, terwijl tegelijkertijd de natuur erop vooruit zou gaan? Dat blijkt ook een farce, weten we nu. 

Hoe komt het dat MOB, een organisatie van zeven mensen van voornamelijk juristen en Johan Vollenbroek als chemicus aan het roer, dit allemaal voor elkaar kreeg en waar bleven de grote natuurorganisaties in dit verhaal? Vollenbroek: “we hebben al bij de bekendmaking van het PAS in 2015 contact gezocht met organisaties als Natuur en Milieu en Natuurmonumenten, maar die zagen er niks om ten strijde te trekken tegen de regeling en wilden het eerst eens allemaal afwachten”. Intussen ging de te grote stikstofuitstoot gewoon door en is dat extra ten koste gegaan van de natuur en onze gezondheid. “Ik vind dat verwijtbaar gedrag van deze organisaties”, aldus Johan Vollenbroek, die zich afvraagt waarom boeren zich wel roeren en iedereen die de natuur een warm hart toedraagt, maar "als een konijn in z’n hol blijft zitten".

“Hoe dan ook zouden we op een termijn van tien jaar naar een halvering van de stikstofuitstoot moeten”, zegt hij. “Maar dit kabinet zie ik niet de gewenste maatregelen daartoe nemen”. Volgens Vollenbroek ontbreekt bij het kabinet de urgentie. “Premier Rutte heeft verzuimd op een duidelijke manier uit te leggen dat we in Nederland een heel groot probleem hebben. Daarom snappen veel mensen niet wat er aan de hand is”. Voor de duidelijkheid: Johan Vollenbroek is niet tégen boeren, sterker nog, hij is zelf afkomstig uit een boerenfamilie. “Voor varkenshouders die er mee stoppen moet een goeie financiële regeling komen. Daar zijn miljarden voor nodig, maar het kán. Pak deze mogelijkheid. Natuur en landbouw moeten gereset worden, nú is het moment!”