"De kolencentrale die niemand meer wil"

Met de kennis van nu, was er nooit een kolencentrale in de Eemshaven gekomen. Tot die conclusie komen oud-bestuurders en andere betrokkenen, die vijf jaar geleden een belangrijke rol speelden bij de komst van de RWE-kolencentrale. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van RTV Noord en het Dagblad van het Noorden. Vijf jaar geleden stemden provinciale staten van Groningen zonder al te veel discussie in met de bouw van de energiecentrale. Dat ligt inmiddels anders. Het draagvlak voor de centrale van twee-en-half miljard euro is sterk afgenomen.

De Groningse Commissaris der Koningin Max van den Berg zegt het zo: ''Als we nu hierover nu zouden moeten besluiten, zouden we het niet weer doen''. Zijn voorganger Hans Alders, tegenwoordig voorzitter van de Nationale Energieraad, sluit zich daarbij aan. Maar ook RWE-topman Peter Terium heeft zich laten ontvallen dat zijn concern gezien de ontwikkelingen op de energiemarkt nu geen kolencentrale meer zou bouwen.
Toch gaat de bouw van het miljardenproject door. Volgens Max van den Berg is er geen weg terug, omdat de overheid niet na vijf jaar op een eerder genomen besluit kan terug komen. ''Daarmee zouden we een onbetrouwbare overheid zijn.'' Ook RWE-woordvoerder Dig Istha zegt dat de bouw ondanks alles doorgaat.

Op 31 januari 2007 stemmen provinciale staten van Groningen in met de komst van de centrale. Zonder al teveel discussie. Wel wordt via een motie bepaald dat de CO2 van de centrale moet worden opgevangen, om in de Groninger gasvelden te worden opgeslagen. Daar is tot ergenis van de provinciale politiek van nu nooit iets van terecht gekomen.

Uit het onderzoek van krant en omroep blijkt dat er destijds een wel heel hechte band was tussen de provincie Groningen en RWE. En juist die provincie moest voor nodige vergunningen zorgen.  ''De provincie zat op de knie van RWE,'' zeggen de Natuur en Milieufederatie Groningen en Greenpeace. Oud-gedeputeerden geven toe dat de provincie de centrale wel heel graag naar de noodlijdende Eemshaven wilde halen. ''Het hoofdprodukt van de Eemshaven was konijnenkeutels. We waren blij dat er wat ging gebeuren,'' zegt ex-gedeputeerde Joop Boertjens.
Oud-bestuurders en ambtenaren schetsen een sfeer op het provinciehuis waarin geen ruimte was voor kritische geluiden. Met name oud-gedeputeerde en de huidige staatssecretaris Henk Bleker wordt in dat verband genoemd. ''We wilden deze grote vis hoe dan ook binnenhalen.'' zegt een oud-collega van hem.

Inmiddels is de stemming omgedraaid. Niet alleen in Groningen, maar vooral ook in Den Haag wordt openlijk getwijfeld over de niet al te milieuvriendelijke kolencentrale. Greenpeace vecht via de rechter een verbeten strijd uit. In het voorjaar is het finale besluit van de Raad van State. De andere milieu-organisatie kiezen voor de vergadertafel en proberen via die weg zoveel mogelijk natuurcompensatie voor de centrale binnen te halen.

De veranderende opvattingen in de politiek komen met name voort uit de sterk veranderde energiemarkt. De kolenprijs is drastisch gestegen. En er moet straks door RWE fors betaald worden voor de uitstoot van CO2. En daar waar een paar jaar geleden nog gewag werd gemaakt van een energietekort, dreigt nu een overschot aan energie.
Dus is het maar de vraag of er wel een afzetmarkt is voor de electriciteit die vanaf 2014 in de kolencentrale in de Eemshaven wordt geproduceerd.

Bekijk de documentaire op RTvNoord

Bron: RTVNoord