De Iberische lynx, uitsterven of herstel?

De Iberische lynx: uitsterven of herstel? Dit is de belangrijkste vraag van het gelijknamige boekje dat is uitgegeven door IUCN Nederlands Comité en dinsdag 12 december aan de Spaanse ambassadeur in Nederland zal worden aangeboden. Afgelopen zomer werden twee
Iberische lynxen aangereden in het Nationale Park Doñana in Zuid-Spanje en werd de ernstig bedreigde populatie nog verder teruggebracht.

De auteurs, S. Aerts en P. van Heijnsbergen, vragen met de publicatie van het boekje aandacht voor de met uitsterven bedreigde Iberische lynx: ‘Het is moeilijk aanvaarbaar dat de bedreiging van bijvoorbeeld de tijger of de pandabeer redelijk bekend is, terwijl een dreigend uitsterven van een groot katachtig roofdier in ons eigen Europa nauwelijks aandacht krijgt!’

De Iberische of Spaanse lynx is een uniek katachtig roofdier dat nu met uitsterven bedreigd wordt. Van deze Iberische lynx (Lynx pardinus), niet te verwarren met de “gewone” Europese lynx (Lynx lynx) zijn nu nog maar 150 exemplaren over en dat is een dramatisch
laag aantal. Van de dertig soorten katachtigen op de wereld is de Iberische lynx daarmee het meest bedreigd. Vroeger kwam de Iberische lynx in een groot gebied in Spanje en Portugal voor, maar hun aantal is gedecimeerd, onder andere door twee achtereenvolgende
ziektes van hun voornaamste prooidier, het konijn, en door de achteruitgang van hun leefgebied. De Iberische lynx komt nu nog slechts voor in Spaans Andalusië, te weten het nationale park Cota Doñana en het Sierra Morena gebied rond Andùjar, oostelijk van Cordoba.

De Iberische lynx is nu zwaar beschermd en Spanje neemt daartoe uitstekende maatregelen. Desondanks is er nog steeds een catastrofale achteruitgang van het aantal exemplaren van de soort. Zo daalde het aantal in 2005 met 12 exemplaren (8% van de totale populatie).

Onlangs nog werden twee Iberische lynxen aangereden, waarmee de populatie in het nationale park Cota Doñana met 10% afnam. Belangrijkste bedreigingen zijn voedseltekorten, verkeersongelukken en het vastraken in strikken van konijnenstroperij. Pogingen om de Iberische lynx in gevangenschap te kweken hebben tot nu toe
slechts vijf jonge lynxen opgeleverd. Op dit verbeterd fokprogramma is nu de hoop op de toekomst gevestigd.Volgens het in 1992 gesloten Biodiversiteitsverdrag is de bedreiging van het voortbestaan
van de Iberische lynx niet alleen een zaak van Spanje en Portugal, waar soort van nature voorkomt, maar een verantwoordelijkheid van alle landen. Een diersoort wordt volgens het verdrag namelijk als een gemeenschappelijk erfdeel van de gehele mensheid beschouwd.
Tot die internationale verantwoordelijkheid behoort onder andere wetenschappelijke en financiële samenwerking, alsmede informatie-uitwisseling. Met name de Europese Unie heeft in deze natuurlijk een belangrijk taak. Het is dan ook van groot belang dat, naast het
versterken van lokale beschermingsmaatregelen, de samenwerking tussen nationale autoriteiten en organisaties enerzijds en internationale organisaties anderzijds, veel intensiever wordt. Ondanks dat deze samenwerking al plaatsvindt en dat veel organisaties
uitstekend werk verrichten is er meer steun nodig om het tij te keren.
Bovenstaande overwegingen vormen de aanleiding tot het samenstellen van dit boekje dat na intensieve informatievergaring, zowel in Spanje als bij de betrokken internationale organisaties, tot stand kwam.

Over de auteurs:
S. Aerts is bioloog en gespecialiseerd in landschapsecologie en publiceerde verscheidene artikelen over biologie en ecotoerisme voor het Ned. Comité voor IUCN.
P. van Heijnsbergen is internationaal-rechtelijk jurist en lid van de Commission on Environmental Law (CEL) van de IUCN en auteur van het boek “International LegalProtection of Wild Fauna and Flora (IOS PRESS, 1997).

Over de uitgever:
Het boekje is uitgegeven door IUCN Nederlands Comité ( www.iucn.nl ) ism IUCN Spaans Comité. IUCN Nederlands Comité is het platform van de Nederlandse leden van de IUCN:
de International Union for the Conservation of Nature. Het IUCN Nederlands Comité stelt zich ten doel om, vanuit de specifieke Nederlandse situatie en context, bij te dragen aan het behoud en een verantwoord beheer van de natuur en de natuurlijke hulpbronnen in
internationaal perspectief. De publicatie van voorliggend boekje past in haar strategie om aandacht te vragen voor het verlies aan biodiversiteit wereldwijd. In dat kader publiceert IUCN tweejaarlijks de Rode lijst van bedreigde diersoorten ( www.redlist.org ). Deze
publicatie is mede tot stand gekomen dankzij een bijdrage van de Van Tienhoven Stichting.

Gegevens over het boekje:
S. Aerts en P. van Heijnsbergen, “The Iberian lynx,
extinction or recovery?”, Uitg. IUCN National Committee of
the Netherlands, 2006. ISBN – 10: 90-75909 en ISBN-13:
978-90-75909-16-6