De heuvels van Zuid-Limburg

In Zuid-Limburg doet het landschap on-Nederlands aan met heuvels, glooiingen en kalk in de bodem. Door deze omstandigheden leven hier dieren- en plantensoorten die je bijna nergens anders in Nederland vindt, zoals de eikelmuis, de oehoe, de muurhagedis en kalktufmossen. Voor deze bijzondere natuur reist Vroege Vogels TV deze week af naar het zuidelijkste puntje van ons land!

Zuid-Limburg staat bekend om zijn on-Nederlandse hoogtes. Het hoogste punt in het gebied is de ruim 300 meter hoge Vaalserberg. Het gebied ligt op de noordflank van de Ardennen. Bij de vorming van de Pyreneeën en de Alpen, zo’n 359 tot 299 miljoen jaar geleden, werd ook het achterland omhoog gedrukt. Zo is het huidige heuvellandschap van de Ardennen ontstaan. In feite is dit landschap een plateau, doorsneden met rivier- en beekdalen.

Aan het einde van de tijdperiode het Krijt (70 tot 65,5 miljoen jaar geleden) kwam Zuid-Nederland onder water te liggen. De zeespiegel steeg en Zuid-Limburg veranderde in een moeras, en later in een zee. In de zee leefden allerlei algen en zeedieren. De skeletten van deze organismen hebben laag voor laag de kalksteen in de bodem van Zuid-Limburg opgebouwd. Vooral miljarden eencellige organismen hebben bijgedragen aan de vorming van deze kalk.

Nadat de zee is verdwenen wordt het Zuid-Limburgse landschap doorsneden door rivieren. De loop van de Maas is in de loop van de tijd veel verandert, waardoor je rivierafzettingen zoals grint door het hele gebied in de bodem kunt vinden. Omdat de loop van de Maas en zijrivieren steeds veranderde, hebben ze verschillende dalen uitgesleten in het plateau.

Het heuvelachtige landschap is de ideale omgeving voor de grootste uil van Nederland, de oehoe. Rondom het Savelsbos, een oud lindebos, leven de laatste eikelmuizen van Nederland. Even verderop liggen unieke kalktufbronnen. Hier komt water uit de bodem dat zo rijk is aan kalk, dat de mossen in de bron bedekt worden met een dun laagje kalk.