De hazelmuis in Cottessen: leven tussen heggen en hellingbossen

Het landschap rond Cottessen, diep in het Zuid-Limburgse Geuldal, ademt historie. Oude boerenlanden met heggen, houtwallen, boomgaarden en lanen bepalen er het beeld. Deze karakteristieke elementen worden tegenwoordig beheerd door Het Limburgs Landschap, dat zo niet alleen het cultuurlandschap bewaart, maar ook een thuis biedt aan bijzondere soorten zoals de zeldzame hazelmuis. 

Onderzoeker Ruud Foppen volgt de hazelmuis al tientallen jaren. Half september is het ideale moment om de soort te tellen: het voortplantingsseizoen is dan op zijn hoogtepunt, vlak voordat de dieren in winterslaap gaan.  

Die monitoring is geen eenvoudige klus, want hazelmuizen leven verborgen in dicht struikgewas van bramen, hazelaars en kamperfoelie. Hun nesten zitten goed verstopt in de struiken langs bosranden en heggen. 

De hazelmuis komt in Nederland uitsluitend voor in Zuid-Limburg, samen met zijn nauwe verwant, de eikelmuis. Het kleine nachtdier is een uitstekende klimmer die zelden de grond raakt. De hazelmuis leeft van bessen en jonge, nog groene hazelnoten. In de herfst eet hij zich letterlijk dubbel zo zwaar om de lange winterslaap te overleven.

In de hellingbossen en aangrenzende landschapselementen van Cottessen voelt de hazelmuis zich thuis. De heggen en houtwallen vormen groene corridors waardoor de dieren zich kunnen verplaatsen tussen leefgebieden.  

Buiten de bossen is hun dichtheid lager, maar ook in deze grote oude heggen bouwen de dieren hun nesten. Rond september zit de hazelmuis in zijn grotere voortplantingsnest, daarna gaat hij een overwinteringsnest maken.  

Als de kou intreedt, trekt hij zich terug in zijn nest om maandenlang te slapen. Of hij de winter doorkomt, blijft elk jaar weer spannend, want de dieren leggen geen voedselvoorraad aan. 

Kijk zondag 9 november om 19.25 naar de aflevering over Cottessen op NPO2!