De grutto op stelten

Uiterlijk
Een van de bekendste weidevogels van Nederland is de grutto. De vogels hebben een kenmerkende lange, rechte en geelachtige snavel. De snavel van een vrouwtje is ruim een centimeter langer dan die van een mannetje. Zo kan er op meerdere dieptes eten worden gezocht. Ook bijzonder van de snavel is dat het laatste stukje ervan een soort scharnier heeft. Zo hebben de vogels ook diep in de grond veel grip op hun prooi. De poten van de grutto zijn lang en steken in vlucht onder zijn staart uit. In de winter is de grutto bijna egaal grijs, maar in de zomer komt er een bont verenkleed tevoorschijn. Het mannetje heeft dan een rood/bruine kop en borst, en een zwart/wit geblokte rug. Bij beide geslachten valt in vlucht vooral de witte vleugelstreep en staart met zwarte eindband op.

De balts
De balts vindt voor een groot gedeelte plaats in de lucht en is een boeiend schouwspel. Soms wordt deze activiteit ook wel onder territoriumstrijd genoemd. De mannetjes voeren soms complete baltsvluchten uit die uit vijf onderdelen bestaan: opstijgen, tuimelen, kantelen, duiken en landen. Dan wordt de strijd om de vrouwtjes op de grond voortgezet. Soms blijft het alleen bij dreigende intimidatie, maar als dit niet genoeg is doen de vogels aanvallen naar elkaar. Dit duurt meestal maar kort en vaak is snel bepaald wie dominant is, en kan het paren beginnen.
 
Voedsel en voorkomen
In Nederland leeft wel negentig procent van de totale West-Europese grutto populatie. De grutto leeft vooral in weilanden, binnenduinen of natte heide. Hier haalt de vogel zijn voedsel vandaan. In ondiep water en in de aarde zoekt hij met zijn lange snavel naar wormen, insecten en larven van insecten. Vanaf eind juni trekt de grutto weg naar warmere gebieden. Zijn eetpatroon verandert dan vanzelfsprekend mee. In de winter eten grutto’s veel zaden, zoals rijst. Deze vindt hij in de rijstpolders in West-Afrika, waar een groot deel van de West-Europese grutto overwintert. Onderweg is hij dan vaak te vinden Portugal en Spanje om te foerageren en weer op krachten te komen.

Bedreiging
Ooit kwam de grutto in grote getalen in Nederland voor. De laatste jaren nemen de aantallen echter steeds verder af. Dit is onder andere het gevolg van mechanisering in de landbouw en verstedelijking. De andere landbouwtechnieken, het vroege maaien, ontwatering van landbouwgrond en het vele mesten, zorgen ervoor dat er minder geschikt leefgebied voor de grutto overblijft. De grutto staat dan ook op de IUCN Wereldlijst van bedreigde soorten en wordt er veel gedaan om de grutto te beschermen. Zo vond er in 2005 een reddingsplan plaats waaraan 53 boeren deelnamen. Ook is er meer onderzoek gedaan naar de overwintering van grutto’s en hun leefomstandigheden tijdens de vogeltrek. Dit reddingsplan haalde echter weinig uit en nog steeds is de grutto bedreigd.

Bron:
Natuurinformatie.nl ,  Vogelbescherming.nl , 'Kijk op vogels op het platteland' van N. de Haan, 'Ecologische atlas van de Nederlandse weidevogels' van Beintema, Moedt, Ellinger en SOVON.nl .