De gierzwaluw is een luchtwonder

Wetenschappelijke naam: Apus apus
Wat valt er op aan de gierzwaluw:
- Donkere sikkelvormige en gestroomlijnde vorm.
- Krijsende 'srie-srie' -geluid als ze elkaar najagen.
- Houden van oude stadswijken en gebouwen.
- Komen rond Koninginnedag en vertrekken in augustus.
- Meestal in groepjes opereren.
- Vaak laag vliegen over het water.

Rond Koninginnedag komen de gierzwaluwen terug in Nederland. Het 'srie'-geschreeuw wordt als een warme herkenningsgroet ervaren en de zomer kan beginnen. Na een non-stopvlucht van enkele duizenden kilometers zijn ze weer teruggekeerd naar de plek waar ze geboren zijn of een enkele jaren geleden hebben gebroed.

Luchtwonder
De gierzwaluw is qua bouw, uitvoering een luchtwonder. Ogen diep in de kop geplant, lichaam in perfecte torpedovorm, een paar slanke maar stevige sikkelvormige vleugels en een paar verstopte pootjes waar die alleen mee kan strompelen. Alles is er opgebouwd voor een dag en nacht verblijf in het luchtruim.

Wedstrijd
Als gierzwaluwen rondcirkelen lijkt het wel een soort wedstrijd. De mannetjes zijn bezig hun vrouwtjes naar de nesten te jagen. De steeds weer langsschietende en zwenkende troepen zijn een boeiend verschijnsel.

Vliegend slapen
En als het uiteindelijk echt schemert en een deel van de groep is overgebleven wordt het rustiger. Ze verzamelen en stijgen op, hoger en hoger. Op 1 -2 km hoogte brengen ze al sluimerend en vliegend de nacht door.

Nestje
Strompelend bereiken de vogels hun slordige nestje onder de dakpannen. Het aantal eieren is afhankelijk van het weer, een à twee in een regenzomer en drie à vier bij mooi weer. De jongen worden niet in pendeldiensten gevoerd, maar moeten wachten totdat de ouders voldoende insecten tot een bal hebben aaneengekit. De ouders komen maar af en toe zo’n voedselbal brengen.

Schijndood
Bij depressies wijken ze uit naar de plekken waar de temperatuur nog wel hoog genoeg is om met succes insecten te bejagen. De jonge gierzwaluwen passen bij dergelijke depressies een soort zelfnarcose toe en gaan langdurig in coma. Hun temperatuur zakt en ze lijken morsdood te zijn, dit spaart energie. Als het zonnetje weer gaat schijnen en de ouders terugkomen ontwaken ze weer.

Moddervet
Als het een goede zomer is groeien de jongen in hoog tempo. Na een lange nestperiode van vijf tot acht weken zijn ze moddervet en staken de ouders het voeden. Na een weekje vermageren verlaten de jongen het nest om daarna non-stop drie à vier jaar lang in de lucht te blijven.

Bron: 'Kijk Op Vogels in stad en park', Nico de Haan van Vogelbescherming.