De gedoornde zeespin: nieuwe soort

De Nederlandse faunalijst is weer een zeediertje rijker: een zeespin met de wetenschappelijke naam Endeis spinosa . Het is een soort die op veel plaatsen algemeen op de Noordwest-Europese kust voorkomt en in het verleden ook al een aantal keren aangespoeld op de Nederlandse stranden is aangetroffen.

In augustus 2014 is deze zeespin voor het eerst door sportduikers levend op de bodem van de Oosterschelde aangetroffen. Daarmee is eindelijk aangetoond dat de soort hier autochtoon aanwezig is en dus een plaats heeft verdiend op onze mariene faunalijst.

Autochtoon
Van wieren en dieren waarvan uitsluitend waarnemingen bekend zijn van op onze stranden aangespoelde exemplaren kunnen we niet zonder meer aannemen dat ze ook als gevestigde populaties in ons kustgebied voorkomen. Mogelijk zijn die organismen over grote afstand en van buiten ons kustgebied aangevoerd op drijvende voorwerpen.

Pas als in bijvoorbeeld bodemmonsters of door visuele observaties door onderzoekers of sportduikers levende dieren op de zeebodem of in het getijdengebied worden waargenomen wordt het hier voorkomen van zo’n soort bevestigd. We zeggen dan dat aangetoond is dat soort autochtoon in ons kustgebied aanwezig.

Doorntjes
De wetenschappelijke soortnaam “spinosa” verwijst naar de vele kleine doorntjes die op de poten van deze zeespin staan. Daarom stellen wij voor om, nu we weten dat de soort op de Nederlandse fauna lijst thuis hoort het de Nederlandse naam “Gedoornde zeespin” te geven.

Zeespinnen, Pycnogonida, zijn bijzondere diertjes die uitsluitend in het zoute water voorkomen. Ze vormen een aparte klasse van de geleedpotigen waartoe ook o.a. de insecten, krabben en garnalen behoren. Ze behoren echter niet tot de klasse van de echte spinnen: de Arachnida. Mannetjes van zeespinnen onderscheiden zich van de vrouwtjes door o.a. een extra paar poten aan de onderzijde van het lichaam waar ze pakketjes met bevruchte eitjes mee kunnen vasthouden. De mannetjes zorgen dus voor de broedzorg.

Zuigsnuit
De verschillende soorten zeespinnen voeden zich met o.a. algen, mosdiertjes of neteldieren ( anemonen en hydropoliepen) waar ze met behulp van een zuigsnuit weefselvocht uit zuigen. De recent aangetroffen zeespinnen zaten op o.a. de ruwe zeeborstel, een hydroidpoliep. Daarmee is echter nog niet aangetoond dat dit het specifieke voedsel van deze soort is.

Veel soorten zeespinnen zijn zo klein dat ze nauwelijks met het blote oog waar te nemen zijn. Maar wereldwijd en met name in de donkere troggen van diepzee komen ook soorten voor met een spanwijdte van maar liefst 74 cm. Het zijn vaak net als de Gedoornde zeespin zeer ranke spinachtige dieren met acht poten. Het volume van het staafvormige centrale lichaam is zo klein dat niet alle organen er in passen. Daarom vinden we bij deze soorten in de poten o.a. de geslachtscellen en delen van de ingewanden. Er zijn meer dan 1000 soorten zeespinnen bekend, maar in de wereldzeeën komen zo goed als zeker veel meer soorten voor. Op de Nederlandse kust is het aantal soorten op de vingers van slechts een paar handen te tellen. Daar is er nu in ieder geval een soort aan toegevoegd.

Bron: Stichting ANEMOON