Essentaksterfte deels genetisch bepaald, blijkt uit onderzoek

De gevoeligheid van essen voor invasieve schimmels is deels genetisch bepaald. Dat blijkt uit een onderzoek van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN). Door middel van crowdsourcing werden gezonde en zieke essen in Nederland in kaart gebracht.

De es (Fraxinus excelsior) wordt al tien jaar belaagd door de invasieve schimmel Hymenoscyphus fraxineus, ook wel het ‘vals essenvlieskelkje’ genoemd. Deze exoot uit Oost-Azië heeft een grote impact gehad op de es in Nederland. Maar niet overal is de sterfte even groot.

De massale sterfte door schimmelinfectie treedt vooral op in vochtige, dichte, jonge bossen die als monocultuur zijn geplant. Oudere bomen, vooral in lage dichtheid, hebben minder last van de schimmel. Ook hoge temperaturen en droogte zijn nadelig voor de essentaksterfte.

Maar de gevoeligheid heeft ook een genetische component. Via de website essentaksterfte.nu kan iedereen in Nederland gezonde en zieke essen in kaart brengen. Sinds de start van het project in 2017 zijn er al meer dan duizend meldingen gedaan.

Voor het onderzoek zijn tweehonderd gezonde essen geselecteerd. Deze bomen zijn mogelijk tolerant tegen essentaksterfte. De bomen werden vegetatief vermeerderd en aangeplant op de kwekerij. Daar werden ze in de afgelopen drie zomers kunstmatig geïnfecteerd met de schimmel, om de gevoeligheid van de geselecteerde essen vast te stellen.

Een deel van de gezonde bomen wordt aangeplant in veldcollecties om het genetisch materiaal veilig te stellen, maar ook om de gevoeligheid voor essentaksterfte te kunnen volgen onder natuurlijke omstandigheden. Ook zijn er zaden verzameld om op te kweken. De boompjes die daaruit groeien, worden dit jaar kunstmatig geïnfecteerd. Hieruit kan worden opgemaakt of de tolerantie van de ouder wordt doorgegeven aan de nakomelingen.

Lees meer in dit artikel van Nature Today

Bron: Nature Today, Wageningen University