COP26: Reacties op het slotakkoord van de klimaattop

Na twee weken intensief onderhandelen is de klimaattop in Glasgow dit weekend tot een slotakkoord gekomen. De verwachtingen voor deze klimaattop waren zeer hooggespannen, maar een nieuw Parijsmoment bleef helaas uit. Bas Eickhout, GroenLinks-Europarlementariër: “Ook na deze top blijft er een gat bestaan tussen de afspraak om onder de 1,5 graad te blijven en de beloftes die nu op tafel liggen. Of we dat gat kunnen dichten hangt volledig af van actie op korte termijn. Deze top heeft wel duidelijk gemaakt dat we niet nog eens vijf jaar kunnen wachten op nieuwe doelen, daarom wordt de druk opgevoerd om volgend jaar op de klimaattop in Egypte grote stappen te kunnen zetten.” 

Dat de tekst op mitigatie, het voorkomen van klimaatverandering, niet ambitieuzer is, komt mede doordat de tekst op klimaatadaptatie-, -schade en -financiering zwak is. Eickhout: “Rijke landen hebben zich tot nog toe niet aan hun belofte gehouden om voldoende geld beschikbaar te stellen aan ontwikkelingslanden, die dat vervolgens als voorwaarde hebben gesteld voor hogere klimaatdoelen. Zo houdt men elkaar in een houdgreep. Er komt wel meer geld voor klimaatadaptatie, maar tot een concreet doel is niet besloten. Dat is voor veel ontwikkelingslanden een teleurstelling, terwijl juist deze klimaattop hét moment voor Europa had moeten zijn om het verloren vertrouwen te herstellen.”

Na jaren discussie, werd tijdens de klimaattop ook een akkoord gesloten over de spelregels van het Parijsakkoord: het zogenaamde ‘rulebook’. Eickhout: ”De technische uitwerking van het Parijsakkoord is complex, maar heeft grote consequenties. Zo zijn we tevreden met het feit dat tussendoelen na 2031 voortaan elke vijf jaar gesteld worden, wat de druk verder opvoert na 2030. De regels voor het verhandelen van uitstootrechten zijn echter zwak, zo kunnen een deel van de oude uitstootrechten meegeteld worden voor het behalen van de klimaatdoelen voor 2030.”

Bron: GroenLinks Europa

Verschillende organisaties hebben gereageerd op het slotakkoord:

De slotverklaring van de klimaattop in Glasgow bevat volgens de Jonge Klimaatbeweging "vooral veel tegenvallers". Er staan ook "hoopvolle dingen" in de tekst, maar de top liet vooral zien "dat landen niet genoeg willen doen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad", aldus voorzitter van de beweging Aniek Moonen.

Positieve punten in die verklaring zijn volgens Moonen, die in Glasgow dineerde met demissionair premier Mark Rutte, de ophoging van de klimaatfinanciering voor armere landen en de oproep aan landen om de klimaatambities voor volgend jaar te verhogen.

Toch blijken vooral "kortetermijnbelangen" belangrijk, stelt ze. Op het laatste moment van de besprekingen in Glasgow werd de tekst over steenkool onder druk van India en China afgezwakt. Moonen: "Hoe langer we wachten met ingrijpende actie, zoals stoppen met het produceren en verbranden van steenkool, hoe duurder en moeilijk het wordt om een leefbare wereld te garanderen."

Tuvalu heeft teleurgesteld gereageerd op de uitkomst van klimaattop COP26. Tijdens de conferentie in Glasgow gingen beelden de wereld over van de minister van Buitenlandse Zaken van de eilandstaat die een speech hield in zee om duidelijk te maken dat zijn land aan het "zinken" is. Die bestuurder is nu niet te spreken over het feit dat de klimaatdeal op het laatste moment nog is afgezwakt.

"We zijn teleurgesteld dat de tekst over steenkool op de valreep nog is aangepast", zei minister Simon Kofe tegen persbureau Reuters. Aanvankelijk stond in de slotverklaring dat landen steenkool wilden "uitfaseren", maar onder druk van India en China werd dat op het laatste moment veranderd in "afbouwen".

“Het is slap, het is zwak en het 1.5 graden-doel is nog maar net in leven, maar er is een signaal afgegeven dat het tijdperk van fossiele brandstoffen ten einde loopt. En dat is belangrijk. Zeker op een klimaattop waar lobbyisten van de fossiele industrie wederom flink vertegenwoordigd waren. De zin in de slotverklaring over het minderen met steenkool en het afschaffen van subsidies voor fossiele brandstoffen is afgezwakt, maar het is niettemin een doorbraak.”

“We zagen op deze klimaattop vooruitgang op het gebied van adaptatie, waarmee wordt bedoeld dat het mogelijk moet zijn voor alle landen om zich aan te passen en te wapenen tegen de effecten van de klimaatcrisis. De rijke landen hebben eindelijk gereageerd op de herhaalde oproepen van de armere landen om stijgende temperaturen het hoofd te bieden met financiering en middelen. Er was een erkenning dat kwetsbare landen nu al schade lijden door de klimaatcrisis, maar wat werd beloofd om hen hieraan tegemoet te komen, kwam niet in de buurt van wat nodig is. Deze kwestie moet bovenaan de agenda van de rijke landen staan als de volgende klimaattop in Egypte wordt gehouden.

De Australische regering heeft medewerkers van de kolensector gerustgesteld na de internationale klimaattop in Glasgow. De Britse premier Boris Johnson voorspelde dat de afspraken die daar zijn gemaakt het einde zullen inluiden van het gebruik van steenkool om energie op te wekken, maar volgens zijn Australische ambtsgenoot Scott Morrison is dat onzin.

Het op termijn afbouwen van steenkoolgebruik is een belangrijk onderdeel van het klimaatakkoord, maar volgens Morrison zal dat voorlopig zo'n vaart niet lopen. "Degenen die in Australië in die sector werken, kunnen dat nog tientallen jaren blijven doen", beklemtoonde hij. "De overgang gaat veel tijd kosten. En ik bied geen excuses aan voor het feit dat Australië opkomt voor zijn nationale belangen."

Bron: ANP en Greenpeace