Concentratie broeikasgas methaan stijgt snel volgens metingen EU

Nog nooit zat er zoveel van het krachtige broeikasgas methaan in de atmosfeer als in het afgelopen jaar. Volgens Europese satellietmetingen is de methaanconcentratie in 2021 opvallend hard gestegen. Het is een van de hoofdpunten uit het jaarverslag van Copernicus Climate Change Service (C3S), een wetenschappelijk programma dat voor de EU gegevens verzamelt over klimaatverandering.

Het afgelopen jaar kan volgens de onderzoekers definitief worden bijgeschreven in het rijtje van zeven warmste jaren ooit gemeten. Vier jaren waren nog warmer dan 2021, met 2016 en 2020 als grootste uitschieters tot nu toe. Voor Europa was de zomer van 2021 de warmste ooit gemeten, bevestigt het jaarverslag.

Klimaatwetenschappers zien de stijgende hoeveelheid broeikasgassen als hoofdoorzaak van de wereldwijd stijgende temperaturen. Zowel de hoeveelheid methaan (CH4) als de hoeveelheid koolstofdioxode (CO2) in de atmosfeer brak opnieuw een record in het afgelopen jaar. Sinds het begin van de industriële tijd is de CO2-concentratie al met bijna de helft toegenomen. De hoeveelheid methaan steeg in die periode met meer dan 150 procent.

Een methaanmolecuul houdt de warmte die de aarde uitstraalt meer vast dan een CO2-molecuul. Na verloop van tijd wordt dat effect wel zwakker. Het KNMI vergelijkt het klimaateffect van methaan met olie op het vuur. "Het heeft een krachtig opwarmend effect dat ook snel weer is verdwenen."

Op de klimaattop in Glasgow sloten meer dan honderd landen in november vorig jaar een 'methaanpact'. Op initiatief van de EU en de VS spraken ze af dat de uitstoot uiterlijk in 2030 met 30 procent moet zijn verminderd ten opzichte van 2020. Het is aan de landen zelf om hier plannen voor te maken.

Uit een voorlopige analyse van C3S blijkt dat de toename van methaan in 2021 en 2020 aanzienlijk hoger was dan in de twee decennia daarvoor. Hoe dat precies komt, weten de wetenschappers nog niet. "Het vinden van de bronnen van de toename is uitdagend, aangezien methaan uit veel verschillende bronnen komt." Methaan komt bijvoorbeeld vrij bij de winning van olie en aardgas, maar het borrelt ook op uit moerassen.

In het Copernicus-rapport wordt ook stilgestaan bij andere weersextremen in het afgelopen jaar, zoals de overstromingen na hevige regenval in Limburg, Duitsland, België en Luxemburg, de hittegolven in het Middellandse Zeegebied en ongekend hoge temperaturen in Noord-Amerika. Volgens C3S-directeur Carlo Buontempo tonen deze gebeurtenissen aan "dat we onze manier van doen moeten veranderen". Hij pleit voor "effectieve stappen richting een duurzame samenleving" en internationale samenwerking om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Bron: ANP