Column Dolf Jansen: Briljante planten

We leven sinds 11 dagen, met oorlog in Europa, in tijden die de meesten van ons gedacht hadden nooit mee te maken, en alleen de oudsten onder ons ooit meemaakten. En zelfs dan, of misschien wel juist dan, kan de natuur om ons heen iets van troost bieden, of op zijn minst laten zien dat er zoveel meer is dan dictators met machtshonger en alle ellende en geweld die daaruit voortkomt. Ruim een week geleden sprak ik met de makers van het boek Briljante planten. Ze doe alsof het een kinderboek is, maar als dat echt zo is ben ik graag weer 7 en u graag weer een jaar of tien, geloof mij. 

De basisgedachte van het boek van Geert-Jan Roebers en Margot Westermann maakte me al heel blij: alle natuur die je wilt zien of meemaken is best lastig te zien: het vliegt weg, het duikt onder water, het is heel klein of verstopt, voor je het weet loop je weer urenlang kansloos met een verrekijker van 400 euro te hopen op die ene gevederde vriend in zijn of haar lentedracht, of erger nog lig je met je hoofd voor de uitgang van een holletje waar je hoopt een specifiek knaag- of graafdier te gaan treffen. Terwijl, aldus Roebers&Westermann, er ook een heleboel natuur is die er gewoon is, die er staat, die in principe nergens heen gaat wegens wortels in de grond en verdomd weinig loopvermogen. Inderdaad, planten. Bomen trouwens ook. Twee korte asides: als een storm de naam krijgt van een om onduidelijke reden zeer sjaggereinige vrouw, Cora, Eunice, dan komt het zeker voor dat bomen hier en daar verplaatst worden, omdat ze na een lange en pijnlijke KRAK languit eindigen. En de wandelende tak is natuurlijk en plant en on the move, maar als u daar meer over wilt weten is dat nog een reden het boek te lezen.

Maar dan gras. Het is groen, het is bijna overal, ik kom het graag tegen onder mijn loopschoentjes en het moet, laten we er niet omheen draaien, gemaaid. Ik heb een paar jaar geleden op de plek al verhaald van mijn avonturen met grasmaaier en gras dat iets te lang en enthousiast had mogen doorgroeien. Mocht u dat gemist hebben: het gras won, mijn dappere maaier blies zichzelf een beetje op en Dolf ging in het naburige dorp op zoek naar een zeis.

Maar goed, een van de vele weetjes die ik scoorde dankzij Briljante planten is dat de geur van pas gemaaid gras, een geur die velen van ons happy and uplifting vinden, een geur die een lang-geleden-schoonmoeder mijnerzijds zelfs zo beviel dat ze hoopte het als eau de parfum in een flesje te kunnen verkrijgen, afijn, die geur geeft paniek weer. Blinde paniek van gras dat de scherpe messen ziet naderen, dat is wat u ruikt uitroepteken. Ik zie dus direct die zeis voor me, of de grasmaaier als die van u wel werkt, of zelfs zo’n geinige robot die zijn eigen route over uw gazon bepaalt maar de boel wel lekker kort gedekt houdt, en meteen aansluitend begin ik de paniek te begrijpen. Zoals acacia’s elkaar weten te waarschuwen voor een hongerige giraf in de nabijheid, zoals bomen met elkaar weten te communiceren, zoals elke stevige hap bosgrond kilometers aan schimmeldraden bevat, zo communiceert het gras angst, paniek, en vooral geen zin om gekortwiekt te worden. Hoe dat gaat als het een lief konijntje met zin in gras is weet ik niet, maar omdat ik geloof in het goede in de natuur, zoals ik (soms naïef) blijf geloven in het goede in de mens, denk ik dat gras en konijn daar samen wel uitkomen. Het konijn niet te gulzig, het gras met de geruststellende uitstraling neem maar, het groeit zo weer terug. 

Ik geniet, als u allemaal van de geuren en schoonheid van de natuur, die voor altijd zijn. En volg, net als u, wat mensen precies zoals jij, overkomt ruim 2000 kilometer oostelijk van hier. Laten we hopen dat de parken van Kyiv en Kharkiv en Lviv en Cherson binnenkort de geur van bombardementen, dood en verderf weer kwijt zijn, dat de Oekraïners, mannen vrouwen kinderen, weer op het gras kunnen zitten, en dat dan de geur van pas gemaaid gras nergens anders naar verwijst dan lente en leven in vrede.

Het radio-fragment over Briljante Planten is hier te beluisteren.