Column Anne Schulp: Zand erover

Fossiel worden is niet heel ingewikkeld. Je hoeft er niet veel moeite voor te doen - behalve doodgaan natuurlijk. Verder overkomt het je. Letterlijk. Zand erover, of beter nog: een flinke bak fijnkorrelig silt en een hele hoop geduld – en met een beetje geluk komen er miljoenen jaren later dan nog wat herkenbare resten van je tevoorschijn. Maar het blijft aanmodderen. Want veel meer dan botten en tanden blijft er doorgaans niet van je over.

Leuker wordt het als je op meer bijzondere wijze fossiel wordt; vooral als dat met ongewonere materialen gebeurt. Barnsteenfossielen zijn een prachtig voorbeeld, en door hun transparante warm-oranje gloed enorm gewild. Het zijn vaak insecten die in schitterend detail bewaard gebleven zijn in zo’n dikke klodder uitgeharde hars. Een heel enkel keertje is de harsklodder zó fors dat er zelfs dieren van groter formaat in bewaard blijven - kleine hagedisjes, een stukje kikker, vogelveertjes, je kan ze allemaal tegenkomen.

Maar sinds de mens de leefomgeving hier op aarde steeds ingrijpender opleukt, zijn er ook meer kunstmatige mogelijkheden bij gekomen om op “vernieuwende” wijze fossiel te worden.

Neem nou kauwgom. Verschrikkelijk spul. Maar afgaand op het straatbeeld is er geen enkel ander materiaal dat zó algemeen is en het zó bestand is tegen de tand des tijds als kauwgom. Kauwgom is misschien wel dé tijdscapsule van de 21ste eeuw. Want kleveriger, onvermijdelijker aanwezig en onverslijtbaarder krijg je het nergens.

Of beton. In het criminele circuit kan het soms wenselijk zijn een lijk voor langere tijd uit het zicht te laten verdwijnen. Ingieten in beton is dan een optie; interessant hoe zó’n fossiel er tezijnertijd uitziet. En denk aan vliegjes in de natte verf. Of pootafdrukken in cement, bewaard voor -bijna- de eeuwigheid.

Maar het aller-állermooiste spul is asfalt. Bij zinderend heet weer zie je een doodgereden vogeltje met iedere passerende auto een stukje verder het teer ingeduwd worden, om uiteindelijk heel erg plat maar veilig ingesloten te raken in het kleverige wegdek. Het boek Flattened Fauna van Roger Knutson geniet inmiddels cultstatus bij paleontologen; het is de onontbeerlijke veldgids om platgereden dieren toch nog op naam te brengen. Zelfs exemplaren die in verregaande staat van verpletting verkeren laten zich met Knutson toch nog arresteren. Een heel erg platgedrukt fossiel staat bij paleontologen niet voor niets bekend als “road pizza”.