Brandgans brengt dwerggans naar Nederland

In Nederland is de dwerggans een bijzondere wintergast. Het is de kleinste van de grijsbruine ganzensoorten. Door bejaging en het verdwijnen van zijn leefgebied is het aantal dwergganzen afgelopen eeuw sterk afgenomen. Door een bijzonder project overwintert bijna de gehele Europese populatie in Nederland.

De dwerggans lijkt veel op de kolgans, maar is iets kleiner. Het best is de gans te herkennen aan zijn gele oogring. Verder heeft hij een korte dikke hals en een kleine roze snavel. De poten zijn oranje en de witte kol boven de snavel loopt tot bovenop de kop.

Voor 1989 kwam de dwerggans nauwelijks in Nederland voor. De soort broedde in Europa in Noord-Scandinavië en reisde naar het Zwarte Zee gebied om daar te overwinteren. Elk jaar kwamen er steeds minder dwergganzen terug omdat er in Oost-Europa veel op ze werd gejaagd.

In Zweden is daarom een ingenieus project gestart door jagers en natuurbeheerders. Zij lieten eieren van de dwerggans uitgebroeden door brandganzen. Deze adoptiemoeder leerde de dwergganzen om naar Nederland te trekken om te overwinteren.

Er is veel controverse over het Zweedse project. In gevangenschap gekweekte vogels leren vaak ander gedrag aan dan wilde vogels. In 1999 is het project gestopt omdat de gekweekte dwergganzen ook deels genetische kenmerken van kolganzen bleken te hebben. Het is niet duidelijk hoe hoe en waar deze genetische variatie is ontstaan. Tussen 2005 en 2013 is het project weer opgepakt en zijn er jonge dwergganzen uit Rusland ingevoerd als kweekvogels. Deze jongen zijn wel zuivere dwergganzen. Een aantal zijn met ringen en zenders losgelaten in 2015. 

Het is het project wel deels gelukt om de dwergganzen naar Nederland te leiden. Vanaf september en oktober zijn er nu dwergganzen in Nederland te zien. In maart en april trekken ze weer terug naar hun broedgebieden in het noorden. De meeste dwergganzen zijn geringd en afkomstig van het broedpopulatie in Zweden. Toch lijkt het erop dat er nu ook enkele dwergganzen in Nederland zijn die uit andere noordelijke gebieden komen. 

De dwergganzen overwinteren bijna allemaal in enkele groepen bij Petten in Noord-Holland en bij het Oudeland van Strijen in Zuid-Holland. Enkele dwergganzen hebben zich aangesloten bij andere ganzensoorten, zoals de brandgans en de kolgans. 

Bij Aarlanderveen filmde Luuk Punt een dwerggans in een groep kolganzen. Het lijkt erop dat deze dwerggans niet afkomstig is van het Zweedse project. De solitaire dwerggans is lastig te herkennen. Lukt het jou om 'm in de groep te vinden? Het antwoord vind je hier .