Boomschors, zeldzame vogels en overige onderwerpen

Leven in en onder de boomschors, zeldzame vogels in Nederland en alle overige onderwerpen van de Vroege Vogels radio-uitzending op zondag 7 december 2025.

Voor sommige mensen gaat de liefde voor vogels verder dan koolmezen en roodborstjes. Zij worden lyrisch van echte zeldzaamheden als de kleine topper, de veldrietzanger of de Amerikaanse wintertaling. Hugo Wieleman is zo iemand. Hij is één van de auteurs van de veldgids ‘Zeldzame vogels vergelijken’, waarmee je die zeldzame krenten uit de vogelpap kunt halen. Verslaggever Gert Elbertsen spreekt met hem af aan de rand van het Markermeer.  

Ecoloog Anne Krediet zocht voor zijn promotie-onderzoek naar antwoorden op de vraag:  Hoe reageren kleine bodemdieren als regenworm en springstaart op de droogte in ons land? En wat blijkt: ze reageren heel verschillend. Op droge plekken blijken regenwormen gemiddeld groter te worden, terwijl springstaarten juist kleiner zijn. Bovendien gebruiken springstaarten de gangen van regenwormen om dieper de bodem in te trekken en zo beter te overleven. De veranderingen van deze bodemdieren kunnen de vruchtbaarheid van de bodem in natuur- en zelfs landbouwgebieden beïnvloeden.

Extinction Rebellen kennen we misschien eerder van de meer disruptieve acties zoals demonstranten die zich vastketenen op een snelweg. Maar ze maken ook gebruik van meer zachtere acties waarbij ze de samenwerking zoeken met Klimaatkoren Nederland. Om mensen bewust te maken van bijvoorbeeld de vervuilende cruiseschepen, simpelweg door te zingen. Verslaggever Jesper Buursink luisterde mee bij dit zingende protest bij de Passanger Terminal Amsterdam.

Vogelgriep. Op dit moment is het geen dag van de week níet in het nieuws. Directeur van het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) Judith van den Brand praat ons bij. Het DWHC onderzoekt onder andere dode wilde vogels op de aanwezigheid van vogelgriep. 

Veel bomen laten hun blad los als de winter eraan komt. De groene reuze kunnen minder water opnemen door de lagere temperatuur en kortere dagen. Wie denkt dat er dan minder te zien is aan een boom, heeft het mis. IVN-gids Wil Schonewille gaat met Menno op pad in park Schothorst om te kijken naar wat er nog wel te zien is, het drukke leven van insecten op en onder de schors van de boom. Daarnaast is er nog veel meer te vertellen over de schors en stam van de boom, iets waar Schonewille alles vanaf weet.

Twee weken geleden ontving Heilien Tonkens de Heimans en Thijsseprijs vanwege haar decennialange inzet voor de natuur. Zij stond aan de wieg van organisaties als Wilde Weelde, Oase Netwerk, Stichting Springzaad, maar we kennen haar vooral van haar inzet voor het behoud van stinzenplanten in ons land.

Haar carrière begon in de jaren zeventig, toen ze als zestienjarig meisje begon op de tuinbouwschool in Frederiksoord, ooit de eerste tuinbouwschool van Nederland. De school is sinds 2004 gesloten en de tuin staat er verwaarloosd en vergeten bij. Nu, vijftig jaar later, is zij met een groep vrijwilligers bezig om de tuin weer in oude glorie te herstellen. Waaronder de statige Oma Catalpa speciosa, die genomineerd was voor Boom van het Jaar 2025