Bonte vliegenvanger komt te laat

De bonte vliegenvangers lijkt maar niet te kunnen wennen aan die warme Nederlandse lentes. Christiaan Both en collega-biologen constateerden de afgelopen twintig jaar een aanzienlijke achteruitgang in het aantal bonte vliegenvangers. Waarschijnlijke oorzaak: het veranderende klimaat.

Daardoor krijgen planten eerder in het jaar bladeren en insecten verschijnen vroeger. Of de jongen van insectenetende vogels overleven hangt af van de hoeveelheid voedsel dat beschikbaar is. Het goede moment kiezen om eieren te leggen is dus zeer belangrijk.

Uit onderzoek blijkt dat koolmezen het moment van eieren wel kunnen aanpassen. De bonte vliegenvanger is de eerste vogelsoort waarbij, in verband met het warme voorjaar, een afname is geconstateerd. In sommige bossen is hij al zo goed als verdwenen.

De bonte vliegenvanger eet vooral rupsen. Daar zitten flink veel voedingsstoffen in. In mei is er twee à drie weken lang een piek in het aantal rupsen maar die piek is nu vervroegd. De bonte vliegenvanger overwintert in West-Afrika en arriveert in Nederland rond 20 april. Eer een paartje jongen heeft is het al bijna half mei en is de piek zowat voorbij.

Vanuit West-Afrika, 4500 kilometer verderop, kan de vliegenvanger niet zien dat de lente in Nederland al begonnen is. Er zijn nog steeds geen bonte vliegenvangers die eerder vertrekken.
Als ze eerder zouden vertrekken is het nog maar de vraag of ze het overleven. Het begin van de lente is vaak nog te koud is en is te weinig voedsel om te overleven. Het 'nieuwe voorjaar' heeft volgens de bioloog de eigenschap dat het ineens begint. In korte tijd wordt het warm, lijkt het plotseling zomer. De vogels zijn niet flexibel genoeg om daarop te reageren.

Bron: Nature/Noorderlicht