Bonte vliegenvanger in tijdnood.

Wat een prima initiatief van Vroege Vogels en Vogelbescherming om elke week weer een nieuwe trekvogel op te sporen die juist terug is gekeerd uit Afrika. Vandaag gaan we op zoek naar de bonte vliegenvanger, een echte lange afstandstrekker die pas laat, zo eind april, begin mei terug komt. Park Hoge Veluwe is ons doel want daar kijkt Marcel Visser van het Nederlands Instituut voor Ecologie, samen met vele andere onderzoekers al jaren naar het broedsucces van o.a. de bonte vliegenvanger. Al direct horen we een bonte zingen maar het donkere weer gooit roet in het eten want als wij zover zijn om ze op te sporen houden de bonte vliegenvangers, alsof ze samen een afspraak hebben gemaakt, hun bek. We speuren hardnekkig verder en na een half uurtje staan we dan toch oog in oog met een parmantig zingende bonte vliegenvanger. Uit het onderzoek is gebleken dat de bonte vliegenvangers in tijdnood raken. Door de klimaatverandering pakt het vroege voorjaar steeds wat warmer uit waardoor de rupsenpiek die nodig is om je jongen snel te kunnen laten groeien ook steeds wat eerder valt.
Als je overwinterd in Afrika heb je daar geen weet van maar als je terug komt schrik je je een ongeluk als bonte vlieg en krijg je ongelofelijke haast! In plaats van na terugkomst er rustig een paar weken op los te baltsen moet er binnen een week al een nest met eieren zijn om straks op tijd te zijn voor het rupsenluilekkerland. Of dat lukt? Luister naar Vroege Vogels!!!

Bonte vliegenvanger  is meestal niet bont.
In diverse vogelboeken staan prachtige zwart-wit getekende vliegenvangers afgebeeld. Als u dat beeld op uw netvlies vergelijkt met de vogel die buiten door de bomen dwarrelt dan klopt het meestal niet. Onze bonte vliegenvangers zijn doorgaans bruin tot grijsbruin en hebben niet die prachtige bonte kleuren uit het vogelboek.
De vrouwtjes zijn bruin en lijken nogal sterk op de mannetjes, maar zijn wel te onderscheiden. Ze missen het witte vlekje boven de snavel en hebben nog minder wit in de vleugels. Dus laat u niet foppen door bruine vliegenvangers met een klein beetje wit want dat zijn wel degelijk bonte vliegenvangers.

Zonder woning geen vrouw
Bonte vliegenvangers kikken op een nestkast. Er is geen vogelsoort in ons land die daar zo op gefocust is. Het lijkt wel of ze vergeten zijn dat ze ooit gewoon in holtes broedden. De mezen en spreeuwen bewonen nestkasten, maar grote aantallen broeden nog volgens de traditionele overlevering namelijk in natuurlijke holtes. Bonte vliegenvangers hechten aan een door ons in elkaar getimmerde woning. Direct nadat het mannetje is gearriveerd bezet hij een kast en roept dan net zo lang tot een passerend vrouwtje hem heeft opgemerkt, waarna hij haar uitnodigt de nestkast te inspecteren. Soms treft meneer bij terugkomst uit Afrika al een compleet mezengezin in zijn favoriete kast aan. Dan breekt de oorlog uit en worden er soms gevechten geleverd op leven en dood waarbij de verliezer wordt verwerkt als nestmateriaal!
Als u een dergelijk slagveld wilt voorkomen hang dan een geblindeerde kast op, waarvan u eind april het vlieggat open maakt. Zodra de bonte vliegenvanger in uw tuin verschijnt, kan hij dan deze kast bezetten.

Zingen of roepen
U mag het zeggen, ik weet het niet. Het geluid dat ze maken lijkt voor mijn gevoel meer op hard roepen dan op zingen. Maar het liedje danst wel heftig op en neer en lijkt ook wel een beetje op zingen. Als u het geluid niet kent en u woont in westelijk Nederland ga dan de komende week eens een dagje fietsen in ons Nationale Park de Hoge Veluwe. Overal hoor je het typische bonte vliegenvanger lied, hier en daar afgewisseld met de “tsjieieie” tune van de gekraagde roodstaarten. In oost Nederland is de bonte vliegenvanger redelijk goed vertegenwoordigd en woont daar misschien zelfs wel in uw achtertuin.

Nico de Haan.
Kijk ook op www.vogelskijken.nl

terug naar overzicht