'Blauwe' maansverduistering tijdens de jaarwisseling

In de avond van donderdag 31 december 2009 vindt een gedeeltelijke maansverduistering plaats. De eclips is in zijn geheel zichtbaar vanuit Nederland en België. De eclips begint om 18:16 uur en is maximaal om 20:23 uur (in Utrecht). De eclips eindigt om 22:31 uur. Deze maansverduistering is niet bijzonder indrukwekkend, omdat de maan de kernschaduw nauwelijks raakt, waardoor het maanoppervlak minimaal verduisterd is (bijna overal op de zichtbare zijde van de maan valt nog tenminste een beetje zonlicht). Tijdens het maximum is echter duidelijk een klein "hapje" uit de Maan genomen. De rest van de Maan bevindt zich op dat moment in de bijschaduw, en op die plaatsen van het maanoppervlak valt nog tenminste een beetje zonlicht.

Overigens is het op 31 december zogenoemde blauwe maan. Een blauwe maan is de tweede volle maan in een maand tijd. Dat gebeurt al zelden, maar dat de blauwe maan ook nog in de nacht van oud op nieuw schijnt is voor het laatst in 1990 waargenomen. De volgende blauwe maan tijdens de jaarwisseling verschijnt pas in 2028, zo heeft sterrenkundige Theo Jurriëns van de Rijksuniversiteit Groningen uitgerekend.

De benaming blauwe maan komt van het Engelse begrip blue moon. In het Engels bestaat ook de uitdrukking once in a blue moon, oftewel iets wat maar zelden gebeurt. Het is volgens astronomen niet helemaal duidelijk waar de benaming blue moon vandaan is gekomen. Sommigen denken dat Schotse sterrenkundigen in de jaren vijftig van de vorige eeuw voor het eerst een tweede volle maan zagen, die blauw was. Dat bleek echter niets met het natuurverschijnsel als zodanig te maken te hebben: de verkleuring was het gevolg van vervuiling van de atmosfeer door een bosbrand in Noord-Amerika.

Een andere verklaring is dat astronomen in de zestiende eeuw de tweede maan al waarnamen en die een ,,valse maan'' ofwel ,,belewe moon'' noemden. Belewe (betrayed) moon werd blue moon, blauwe maan. Er zijn ook tal van folkloristische verklaringen in omloop. De eerstvolgende maand die een dubbele volle maan heeft is augustus 2012 en daarna juli 2015.

Bron: o.a. ANP