Bibi Dumon Tak: een eerste klas vlucht

Hoessein reed die avond met ons mee, een vluchteling uit Syrië. Hij was in zijn land dierenarts geweest, of iets in die richting. Zijn taalcoach vond het hoog tijd dat hij onder de mensen kwam, en dan is de dierenambulance de perfecte plek, omdat je dan niet alleen onder de mensen, maar ook onder de dieren bent.

We moesten een kat gaan vangen die door de politie in beslag was genomen, maar die zich niet in beslag líét nemen dus werden wij eropaf gestuurd. We vroegen Hoessein hoe hij met katten was.

‘Geen katten, geen honden, geen varkens,’ zei hij. 
‘Wat wel?’ vroeg ik.
‘Koeien,’ antwoordde hij, ‘alleen koeien.’
‘Die passen niet in de ambulance,’ zei Susan, mijn bijrijder.
‘En we nemen alleen de dieren mee die er wel in passen, behalve ratten en muizen,’ vulde ze aan. Hoessein wilde weten waarom we de kat moesten vangen. We zeiden dat zijn baasje in een crisis zat. 
‘Een crisis?’ We knikten en wezen naar ons voorhoofd.‘Problemen,’ zeiden we. ‘Ze gaat naar een speciaal ziekenhuis.’ 

We zagen hoe de hersenen van Hoessein begonnen te ratelen. 

‘En de kat?’ vroeg hij.‘Die gaat naar een soort asiel.’ 

Ik dacht, het woord asiel zal hij toch wel kennen.

‘Asiel?’ vroeg hij.
‘Ja,’ zei Susan, ‘daar mag de kat wonen en slapen en eten, een asiel.’
‘O,’ lachte Hoessein. Hij begreep het. De A van AZC, asiel. 

We arriveerden bij een huis waarvan het interieur compleet overhoop lag. De politie stond klaar om ons binnen te laten. Tussen het glas, de afgerukte gordijnen, de neergesmeten kleren en de omgekeerde asbakken flitste een ongrijpbare rode kater heen en weer.

Hoesseins blik verried dat hij liever koeien had. Dat hij niet begreep wat hij hier in hemelsnaam deed. Shock, leren wij bij de dierenambulance, is een toestand waarin het dier dringend hulp nodig heeft. Bleke slijmvliezen, koude oren en poten, gejaagde en oppervlakkige ademhaling. Hoesseins slijmvliezen en oren heb ik niet gecontroleerd, maar toen we weer veilig met de kat in de kooi in de ambulance zaten hoorde ik dat zijn ademhaling weer wat kalmeerde.

‘Alles goed?’ vroeg Susan. Hoessein knikte.
‘Koeien zijn makkelijker,’ zei hij.
‘Het ligt er een beetje aan welk ras,’ zei ik.
‘Hollandse koeien,’ zei Hoessein.
‘Hollandse koeien?’ vroegen Susan en ik tegelijk. 

Hoessein maakte in een gebarenverhaal duidelijk dat zijn werk vroeger bestond uit het insemineren van Syrische koeien met het sperma van Nederlandse zwartbonte holstein-friesianstieren. En soms plaatste hij zelfs hele holstein-embryo’s over in het inheemse damascusvee. 

‘Syrische moeder, Hollandse dochter,’ glimlachte hij.
‘En daarom koos je Nederland uit om naartoe te vluchten, vanwege de koeien?’ vroegen we. Hoessein knikte. 

Hij deed vier maanden over zijn vlucht van Damascus naar Amsterdam. Hij vertelde over een gammel bootje in het ijskoude water, over de hoge golven, over een dwaaltocht door het bos. Over de angsten die hij had uitgestaan. Over het contact met Nederland dat maar moeizaam verliep.

‘En de koeien,’ zeiden wij, en we maakten een gebaar dat bij een vliegtuig hoorde. 

Hoessein lachte. Hij begreep wat we bedoelden. Nederland was gek en goed tegelijk. We hadden een ambulance voor dieren. We hadden een opvang voor mensen met psychische problemen. Een politieteam dat zich druk maakte om een kat. En eersteklas vliegtickets voor koeien die in een paar uur tijd in tegenovergestelde richting vanuit Schiphol naar Damascus reisden en daar met open armen werden ontvangen. Geen bootjes, geen bossen, geen AZC’s voor onze dieren. Maar een warme stal en nieuwe moeders die op hen wachtten.

Hoessein mocht de kat, die inmiddels tot rust was gekomen, bij het opvangadres in zijn nieuwe hokje plaatsen, waar hij onmiddellijk begon te eten.

‘Of hij nog eens bij ons wilde komen werken,’ vroegen we.
‘Of we een boer met Hollandse koeien kenden,’ vroeg hij.