Aantal zweefvliegsoorten in 25 jaar sterk afgenomen in Duitse natuurgebieden

Naast een sterke afname in de totale biomassa vliegende insecten is de diversiteit aan soorten ook afgenomen in Duitse natuurgebieden. Dit geldt in ieder geval voor zweefvliegen, zo tonen onderzoekers van de Radboud Universiteit aan. Het aantal individuen is over de hele linie afgenomen, met name ook bij de niet-zeldzame soorten. Ze publiceren hun resultaten op 12 januari in een speciale editie van PNAS, die geheel in het teken staat van insectenachteruitgang.

In 2017 rapporteerden Radboudonderzoekers een dramatische insectenachteruitgang in 63 Duitse natuurgebieden over 27 jaar. Deze conclusies konden zij trekken uit een grote set van gegevens over de totale biomassa van vliegende insecten tussen 1989 en 2016. ‘Toen ons onderzoek naar buiten kwam, kregen we bijna meteen de vraag wat deze achteruitgang zegt over de biodiversiteit van insecten’, vertelt Hans de Kroon, hoogleraar Experimentele plantenecologie. ‘We kunnen nu bevestigen dat ook de diversiteit aan zweefvliegsoorten is afgenomen in deze gebieden.’

Vanaf 1989 vingen entomologen 27 jaar lang insecten op met vallen in verschillende Duitse natuurgebieden, waarna ze het totaal aan biomassa wogen in Krefeld. Daarnaast telden ze voor zes insectenvallen in twee verschillende jaren (1989 en 2014) alle zweefvliegen uit de insectenpotjes. Ze vonden 162 verschillende zweefvliegsoorten. ‘Het is voor de Krefeldse entomologen een enorme klus geweest om bijna twintigduizend zweefvliegen uit de enorme brij aan insecten te halen en op naam te brengen. Het levert een enorm waardevolle set aan data op’, zegt medeauteur Eelke Jongejans. 

Met deze dataset kunnen de onderzoekers bevestigen dat in 2014 in totaal een kwart minder soorten zweefvliegen gevangen zijn ten opzichte van 1989. ‘Dit is over het hele seizoen bij elkaar opgeteld. Kijk je echter op dagbasis – met andere woorden het aantal soorten zweefvliegen dat werkelijk op een dag rondvliegt – dan was de afname in 2014 ongeveer 82%. Dit geeft een belangrijk beeld van de afgenomen activiteit van zweefvliegen, die als bestuivers en bladluis-bestrijders een belangrijke rol spelen in het ecosysteem’, aldus Jongejans. ‘Wat verder opviel is dat we naar verhouding juist de sterkste afname hebben gezien onder veelvoorkomende soorten, en dus niet alleen het verdwijnen van zeldzame zweefvliegsoorten. Over de hele linie zien we dus een teruggang. Ons vermoeden dat afname in biomassa ook leidt tot minder biodiversiteit blijkt dus te kloppen’, zegt Jongejans. 

Het onderzoek verschijnt in een speciale editie van het wetenschappelijke tijdschrift PNAS, dat geheel in het teken staat van insectenteruggang. ‘Het geeft een mooi overzicht van hoe het er op dit moment voor staat met de insecten’, vertelt De Kroon. ‘Er komen steeds meer gegevens beschikbaar die ons vermoeden dat het wereldwijd slecht gaat met de insecten bevestigen.’ ‘Toch zijn er lichtpuntjes voor insectenherstel.’ Dit jaar is bijvoorbeeld een groot landelijk samenwerkingsproject gestart. Op verschillende plekken in Nederland, waaronder het rivierengebied in de regio Ooijpolder-Groesbeek, worden de mogelijkheden voor biodiversiteitsherstel onderzocht. De Kroon, projectleider van het overkoepelende project: ‘Ik ben er zeker van dat we nog niet te laat zijn en we ervoor kunnen zorgen dat de insecten in deze gebieden weer opveren.’

Bron: Radboud Universiteit