Aaltjes

Nematoden of aaltjes vormen de meest talrijke diergroep op aarde en komen bijna overal voor. Op iedere vierkante meter grond leven zo’n twee- tot twintig miljoen, vaak kleiner dan één millimeter. Nematoloog Hans Helder heeft samen met collega’s van Wageningen UR, de Nederlandse Plantenziektekundige dienst en de Universiteit van Californië alle 1200 soorten die voorkomen in Noord West-Europa in kaart gebracht, in een zogeheten verwantschapsboom. Het onderzoek wordt deze maand gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nematology.

De verwantschapsboom is volledig gebaseerd op de analyse van de volgorde van de DNA-bouwstenen van de aaltjes. De onderzoekers maakten met de analyses niet alleen deze grote afstammingsboom, maar kunnen met hun resultaten nu ook aantonen welke aaltjes er in de grond zitten.

Doel van het 7 jaar durende onderzoek was onder meer om de schadelijke aaltjes beter en eenvoudiger te kunnen onderscheiden van de onschadelijke aaltjes. Onder deze nematoden bevindt zich een kleine groep die ziekten kunnen verwekken bij mens, dier of plant. Het vervelende is niet alleen dat deze ziektenverwekkers onderling enorm veel op elkaar lijken, maar ook dat ze tot op heden moeilijk te onderscheiden zijn van nuttige aaltjes.

Op basis van de DNA-analyses stelden de onderzoekers ook vast welke aaltjes het nauwst met elkaar verwant zijn en hoe de evolutie van de aaltjes verlopen moet zijn. De resultaten bleken ook genoeg informatie te bevatten om veel soorten plantenparasitaire aaltjes van elkaar te onderscheiden. Met de nieuwe techniek zijn inmiddels tienduizenden bodemmonsters onderzocht. De techniek bleek uitstekend te voldoen: sneller èn accurater dan de gebruikelijke microscopische analyse.

Bron: Wageningen UR