23 mei 2004

Na bijna 300 duizend dieren en 15 duizend nesten in 1750 nestkasen is de koolmees met recht de best onderzochte vogel van ons land. Al vijftig jaar onderzoekt het Nederlands Instituut voor Ecologie, NIOO, nestkasten in vier natuurgebieden in ons land. Met alle verzamelde informatie is een 'burgerlijke stand' opgebouwd van de koolmees waar de meest verrassende ontdekkingen uitkomen: van de effecten van zure regen op eierschalen tot het scheef lopen van ecosystemen door de klimaatverandering.

Wist u dat wanneer u zich opfrist met zeep of een zakje chips eet, indirect meehelpt aan de verwoesting van tropisch regenwoud? Eén van de oorzaken van het verdwijnen van regenwoud in Indonesië en Maleisië is de aanleg van nieuwe palmolieplantages. Nederland is de grootste importeur van palmolie in Europa. Die palmolie wordt weer verwerkt in niet alleen zeep of chips, maar ook in margarines, ijs, frituurvet en cosmetica. Milieu-organisaties, bedrijfsleven en overheden overleggen sinds kort met elkaar hoe die palmoliewinning duurzamer zou kunnen.

De Vereniging Natuurmonumenten sprong vorig jaar een gat in de lucht toen vrijwilligers van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie in de Nieuwkoopse plassen gestreepte waterroofkevers vonden. Want heb je deze soort in jouw gebied, dan heb je waardevolle, schone natuur in handen!. Dit jaar wordt geprobeerd de vondst te bevestigen en vooral ook om een systematische telling te verrichten van deze kevers in het gebied. Maar dat tellen valt nog niet mee, zo ontdekte onze verslaggever op reportage met keverdeskundige Bram Koese van de NJN.

Wat is het belang van Europa voor de natuur? Heel groot, volgens europarlementariër Max van den Berg (PvdA). “De Nederlandse regering kan dan wel besluiten te gaan boren naar gas in de Waddenzee, maar de Europese Commissie kan daar een stokje voor steken”, zegt Van den Berg, “het gaat hier immers om een internationaal erkend natuurgebied”. Op uitnodiging van Vroege Vogels bezoekt Van den Berg samen met Arjan Berkhuysen van de Stichting Natuur en Milieu de ‘Natuurbrug’, het langste ecoduct van Europa, dat op dit moment in Het Gooi wordt aangelegd – met Europees geld.
Publicist Herman Vuijsje is net terug van een wandeltocht door vijf nieuwe EU-lidstaten: Slovenië, Hongarije, Slowakije, Polen en Letland. Al wandelend is hij nagegaan hoe het daar is gesteld met de natuur, de landbouw en het platteland. Vuijsjes avonturen zullen binnenkort in boekvorm verschijnen, maar in Vroege Vogels vertelt hij alvast over zijn bevindingen.

In de serie bedreigde plantensoorten deze maand aandacht voor de Vliegenorchis. Het is een klein orchideetje met paarse bloemetjes en is zo zeldzaam, dat-ie alleen nog op twee plekken in Zuid Limburg te vinden is. Het is ook een heel slim plantje, want de vliegenorchis gebruikt voor zijn bevruchting de sluipgraafwesp. Het wespenmannetje ziet de vlieugenorchis aan voor een wespenvrouwtje, paart ermee en verspreidt op die manier stuifmeel. Maar desondanks gaat het slecht met het plantje en is het de hoogste tijd voor maatregelen.