2012 is nu al een voortreffelijk Zeenaaktslakkenjaar

Het voorjaar is bij uitstek het seizoen waarin sportduikers de meeste Zeenaaktslakken op de Nederlandse kust waarnemen. Hoewel we pas de eerste helft van 2012 achter ons hebben, kunnen we bij het opmaken van een eerste balans voor dit jaar, nu al met recht zeggen dat 2012 een voortreffelijk Zeenaaktslakkenjaar is. Zo kon er een geheel nieuwe knotsslak aan onze faunalijst worden toegevoegd, werden in de Zeeuwse wateren al veel waarnemingen van diverse zeldzame soorten aangetroffen en werd het bekende Nederlandse verspreidingsgebied van sommige soorten zeenaaktslakken vergroot.

Met de waarneming van de Hemelsblauwe knotsslak in de Westelijke Oosterschelde werd dit voorjaar ingeluid met een geheel nieuwe zeenaaktslakkensoort voor de Nederlandse fauna. Minstens zo opmerkelijk zijn de waarnemingen in de Zeeuwse Delta van Paarse waaierslakken, Groene mosdierslakken, Gezwollen knuppelslakken en Slanke ringsprietslakken; allen in de eerste helft van 2012.

Maar er is nog meer fraais te melden. Het voorheen schaarse Wrattige mosdierslakje werd de afgelopen jaren nagenoeg alleen in de Noordwestelijke Oosterschelde aangetroffen, meestal in zeer kleine aantallen. Momenteel kunnen daarvan tijdens één duik echter vele tientallen exemplaren tegelijk worden waargenomen. En inmiddels zijn er ook exemplaren aangetroffen in de centrale Oosterschelde.
 
Van de zeldzame Trage kroonslak, waarvan vorig jaar onverwacht meerdere dieren in de Oosterschelde werden aangetroffen, zijn dit voorjaar opnieuw individuen en eisnoeren waargenomen. Hetzelfde geldt voor de vroeger zeer zeldzame Harlekijnslak, een spectaculaire soort die zich vorig jaar opvallend genoeg in grote aantallen in de Oosterschelde lijkt te hebben gevestigd en ook nu alweer op meerdere duiklocaties algemeen is gezien, samen met heel veel eisnoeren.

Verder zijn er dit voorjaar ook meldingen van soorten die hun uit Nederland bekende areaal lijken te hebben uitgebreid. Uit het Grevelingenmeer kwamen tenminste vier waarnemingen van de Bleke plooislak met een eisnoer. Tot nu toe was deze schaarse soort alleen bekend van de Waddeneilanden, Den Helder en de Oosterschelde. Een andere onverwachte areaal-uitbreiding heeft betrekking op de Noordelijke knuppelslak, die dit voorjaar opeens in het Noordzeekanaal opdook (zie komend nummer van ‘Zoekbeeld’ van St. ANEMOON).

En tenslotte kwamen er bij Stichting ANEMOON eindelijk ook weer een paar waarnemingen uit de Oosterschelde binnen van de Kleine Tritonia. Deze soort was de afgelopen jaren niet meer gemeld.

2012 is pas voor de helft verstreken. Dat er nu al zoveel veel bijzondere waarnemingen van relatief zeldzame of schaarse soorten zijn, is opmerkelijk. Eenduidige oorzaken zijn daar nog niet voor aan te geven. Wel is duidelijk dat vooral de laatste jaren een opmerkelijke dynamiek vertonen in het voorkomen van Zeenaaktslakken op de Nederlandse kust.
Of de druivenoogst van 2012 in een goed wijnjaar zal resulteren kan nu nog niemand zeggen, maar dat 2012 de geschiedenis ingaat als een goed Zeenaaktslakkenjaar, dáár hoeven we nu al niet meer aan te twijfelen!

Tekst en foto’s: Peter H. van Bragt, Stichting ANEMOON
Met dank aan de grote aantallen sportduikers die hun Zeenaaktslakken waarnemingen hebben doorgegeven aan Stichting ANEMOON en Ron Offermans voor de waarneming van de Noordelijke knuppelslak in het Noordzeekanaal.