2012 had een late herfst

De meteorologische winter is gisteren begonnen. De biologische winter begon volgens waarnemingen van De Natuurkalender echter al op 22 november. Dat is de dag waarop de beuk en eik als laatste van de belangrijkste boomsoorten in Nederland helemaal zonder blad stonden. Daarmee gaat 2012 de boeken in als een jaar met een late herfst. Ook het moment van bladverkleuring was laat dit jaar.

In het kader van De Natuurkalender , dat in 2001 door Wageningen University en het VARA radioprogramma Vroege Vogels opgezet is, houden vrijwilligers en scholieren (GLOBE programma) bij wanneer jaarlijks terugkerende verschijnselen in de natuur zich voordoen.

De bladverkleuring en bladval van de zomereik waren dit jaar gemiddeld een week later dan normaal en drie dagen later dan in de voorgaande tien jaar. Bij de beuk was het zelfs twee weken later dan normaal, maar vergelijkbaar met de voorgaande tien jaar. De bladverkleuring en bladval van de berk was ongeveer een week later dan in de voorgaande tien jaar. Historische data voor de berk waren maar beperkt beschikbaar. De bladverkleuring van de witte paardenkastanje lag dit jaar gemiddeld een week later dan normaal. De bladeren vielen echter twee weken later dan normaal van de bomen.

De temperatuur is een van de factoren die het tijdstip van bladverkleuring en bladval bepaalt. Volgens het KNMI was september aan de koele kant en hadden oktober en november een normale gemiddelde temperatuur. De temperatuur die we tegenwoordig meteorologisch gezien normaal vinden ligt echter beduidend hoger dan de temperatuur die we vroeger normaal vonden. De meteorologen gaan uit van het gemiddelde van 30 jaar. Wij vergelijken onze bladverkleuring- en bladvalwaarnemingen vooral met waarnemingen uit de periode 1940 tot en met 1959. De gemiddelde temperatuur lag dit jaar een halve graad hoger dan in de periode 1940-1959. November was dit jaar zelfs 1,2 graden hoger.

Dit jaar was de herfst laat maar niet extreem laat. De recordjaren zijn 2005 en 2006. In die jaren waren bladverkleuring en bladval gemiddeld nog zo’n twee weken later dan dit jaar. Toen hadden veel bomen begin december nog veel groen blad aan de bomen. De herfsttemperaturen waren in die jaren dan ook record hoog, gemiddeld bijna drie graden warmer dan dit jaar.

Lees meer op Natuurbericht.nl
Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender Wageningen University