2010 - Groene aanhang daalt onder 4 miljoen

De totale aanhang van natuur- en milieu-organisaties is in 2010 gedaald tot onder de 4 miljoen leden/donateurs. Dat is de uitkomst van onderzoek door het VARA-radioprogramma Vroege Vogels dat zondag gepresenteerd werd. Van de vijf grootste organisaties is alleen het Wereld Natuur Fonds stabiel gebleven. Natuurmonumenten leed het grootste verlies uit haar geschiedenis, 63.000 leden zegden op dit jaar, een verlies van 7,5%. In 2001 naderde de grootse natuurbeheerder nog het miljoen, maar sindsdien gaat het ledental naar beneden.

Opgeteld hebben de ruim honderd landelijke organisaties nu 3.962.150 leden of donateurs. De financieel-economische crisis wordt veel genoemd als oorzaak van de verliezen, maar ook een verminderde aandacht voor natuur en milieu in de Nederlandse samenleving. Klik hier voor de hele lijst

Tendensen in 20 jaar onderzoek
Vroege Vogels Eindredacteur Joost Huijsing: “Het is nog niet eerder voorgekomen dat er drie jaar achtereen verliezen waren. We zitten daardoor nu weer op het niveau van tien jaar geleden. Bij onze eerste peiling in 1991 waren er 2,3 miljoen betalende aanhangers. Vanaf dat moment is er dertien jaar lang continu een grote groei geweest. In 2003 bereikte de aanhang zijn top, met ruim 4,1 miljoen leden en donateurs. Sindsdien bleef het vrij stabiel, en pas dit jaar komt het aantal duidelijk onder de vier miljoen. Daarmee blijft ‘groen’ toch echt een grote steun houden. In de politiek wordt wel gesuggereerd dat de interesse in natuur en milieu vermindert, maar het aantal leden in deze sector is nog altijd meer dan tien keer zo groot als alle leden van politieke partijen in Nederland bij elkaar. Die mogen hun handen dicht knijpen als ze de 400.000 halen.”

Natuurmonumenten
De grootste particuliere natuurbeheerder was de eerste die grootschalig moderne marketingtechniek inzette, geholpen door steun van de Postcode Loterij. Nu is Natuurmonumenten de eerste die ondervindt dat die aanpak niet meer werkt. Algemeen Directeur Jan Jaap de Graeff: “Lid worden van een organisatie is in het algemeen minder populair. Wat wij in het jargon de instroom noemen die is in twee jaar afgenomen van tienduizenden tot een heel klein stroompje van een paar duizend. Dat heeft te maken met de crisis, maar ook omdat telemarketing en direct mailen zijn uitgewerkt. We hebben die leden hard nodig om onze stem in Den Haag te laten horen én voor het geld. Het komend jaar moeten we door het ledenverlies ook 10% bezuinigen op onze exploitatiebegroting.”

Nieuwe trend: online supporters
Greenpeace verloor dit jaar 3,5% van zijn donateurs, maar is verheugd over de sterke groei van steun via internet. Campagneleider Bossen Michiel van Geelen: “Je kan die online supporters snel om hulp vragen en vooral voor bedrijven weegt het zwaar als er tienduizenden protesten binnenstromen van (potentiële) klanten. Bij onze actie tegen Nestlé hadden we daarmee binnen drie maanden succes, want toen zegde het bedrijf toe om te stoppen met het gebruik van ‘foute’ palmolie. We hebben inmiddels zo’n 200.000 van die online supporters, waarvan de helft ook donateur van Greenpeace is.”

De groene succesnummers
In absolute cijfers is de World Society Protection Of Animals (NL) de grootste stijger met 15.372 donateurs erbij, dat is een groei van 12%. Andere groene groeiers zijn Stichting AAP 5.682 (+4,7%), Varkens in Nood 3.015 (+ 21%), de Fietsersbond 2.068 (+8%) en Partij voor de Dieren 1.963 (+ 19%).

De hoek waar de klappen vallen
Twee organisaties staan nu nog in de lijst, maar stoppen eind van dit jaar. Duurzaamheidscentrum De Kleine Aarde en Jongerenorganisatie Wildzoekers worden opgeheven. Op 1 januari a.s. zijn er daardoor in één klap weer 13.667 aanhangers minder in de Vroege Vogels Parade. Andere organisaties in mineur zijn Biologica met een verlies van 8.014 (-32%), Greenpeace 18.000 (-3,5%), Dierenbescherming 6.264 (-3%).

Het verhaal van de dubbeltellingen
Een jaarlijks punt van kritiek op dit Vroege Vogels-onderzoek is dat de aantallen van de verschillende organisaties bij elkaar op worden geteld. Dat zou, in verband met dubbellidmaatschappen, niet verantwoord zijn.  Joost Huijsing: “Er zijn wel mensen die van twee of meer van de genoemde clubs lid zijn, maar dat zijn er veel minder dan je denkt. Naar schatting zijn niet meer dan zo'n 100.000 mensen lid van drie of meer van de organisaties die wij onderzoeken. Gemiddeld is men lid van minder dan twee. Daar staat tegenover dat een lidmaatschap echt gezien wordt als iets van het hele gezin. Uit ander onderzoek blijkt dat twee keer zoveel mensen opgeven lid van Natuurmonumenten te zijn dan het werkelijke ledenaantal. Bij doorvragen blijkt dan dat 'gezinslidmaatschap'. Bovendien zijn in de Vroege Vogels-tellingen alleen de grote en landelijke organisaties onderzocht. Als je ook plaatselijke verenigingen meetelt dan blijkt dat bijna 50% van de Nederlanders aangesloten is. Veel meer nog dan de ruim 4 miljoen die wij noemen.”