100.000e vogelgeluid staat online

Eind juni is het 100.000e vogelgeluid online gezet op de ‘open access’ vogelgeluidenverzameling www.xeno-canto.org. In de 7 jaar dat xeno-canto bestaat hebben honderden mensen van over de hele wereld geluidsopnames bijgedragen van meer dan 80% van alle vogelsoorten ter wereld. Hiermee is xeno-canto een van de grootste geluidenverzamelingen in de wereld en met afstand de grootste vrij toegankelijke.

Groot bereik
Sinds de oprichting in 2005 hebben ongeveer 900 vogelliefhebbers opnames bijgedragen van over de hele wereld, van Antarctica, uit het Amazone regenwoud, vanaf eilanden in de Stille Oceaan, maar ook gewoon vanuit het centrum van Den Haag. “Het bereik van de verzameling is ongelofelijk”, zegt Bob Planqué, één van de drijvende krachten achter xeno-canto. In een jaar tijd ontvangt xeno-canto opnames van ongeveer 5000 vogelsoorten, dus van de helft van alle vogelsoorten op de wereld. Dagelijks worden 50.000 opnames opgevraagd, dat is dus ongeveer de helft van de collectie. Alle bijdragen aan het project zijn belangeloos; NCB Naturalis verzorgt de hosting van de site.

Mysterie-geluiden
“Het idee om vogelgeluiden te delen is ontstaan uit noodzaak”, zegt Willem-Pier Vellinga, één van de initiatiefnemers en voorzitter van de Stichting Xeno-canto. Commerciële opnames waren al langer beschikbaar op DVD, maar het was lastig om de geluiden in een verzameling te ordenen en erover te overleggen met andere experts. Voor biologen, ecologen, vogelaars en natuurgidsen is dit essentieel om juiste informatie te verkrijgen over de determinatie en verspreiding van vogelsoorten. Het web biedt uitgebreide mogelijkheden om geluiden te delen, samen te voegen, er in te zoeken, ze in kaart te brengen en te bespreken met andere enthousiastelingen. De data worden zo constant gecontroleerd door een gemeenschap van kenners. Er is een aparte pagina waar zogeheten mysterie-geluiden worden besproken; meer dan de helft daarvan wordt uiteindelijk op naam gebracht. Met zo’n enorm bestand achter de hand worden liefhebbers steeds minder afhankelijk van experts als het op herkenning aankomt.

Meer opnames nodig
“Xeno-canto en NCB Naturalis willen de natuur beter toegankelijk maken voor een groot publiek”, zegt Sander Pieterse, bestuurslid van de Stichting xeno-canto en projectmanager bij NCB Naturalis. Van bijna alle vogelsoorten die zich jaarlijks in Nederland laten horen, zijn nu geluiden beschikbaar op xeno-canto. Toch ontbreekt er nog veel diversiteit aan vogelzang. Veel vogels hebben een groot repertoire, ook gewone tuinvogels zoals Roodborst, Merel en Zanglijster. Bovendien is er vaak sprake van dialecten, waardoor bijvoorbeeld een Geelgors in Limburg anders klinkt dan één uit Groningen. Om de variatie compleet in kaart te brengen en toegankelijk te maken, onderzoeken beide partijen mogelijkheden om vogelgeluiden automatisch te kunnen herkennen. Om dat soort technieken te ontwikkelen is nog veel meer materiaal nodig, ook van gewone soorten. Pieterse: “Daarom sporen we vogelaars aan om naar buiten te gaan, om opnames te maken en om ze te delen op www.xeno-canto.org.”

Het 100.000 geluid was van de gevelkte buulbuul ( luister )