Zomergasten (4): Ugur Ümit Üngör

De NIOD-onderzoeker is de vierde Zomergast. Collega Martijn Eickhoff verwacht een avond die tot nadenken noopt.

Genocides bestuderen is zware kost. Je moet het maar kunnen en willen. Want wie kijkt er nu graag en bovendien op dagelijkse voet in de afgrond van de menselijke aard. Zomergast Uğur Ümit Üngör wijdt er in onze door oorlog geteisterde wereld zijn leven aan en doet het met overgave. Als historicus en socioloog acht hij betrouwbare kennis over genocides van cruciaal belang. Het was afgelopen mei voor velen een eyeopener, toen hij als NIODonderzoeker en UvA-hoogleraar in de Volkskrant over de oorlog en het genocidale geweld in Gaza constateerde: ‘Genocide is geen lichtknopje, maar een dimmer waarbij het geweld geleidelijk wordt opgevoerd.’

Het NIOD is 80 jaar geleden opgericht om de Duitse bezetting van Nederland en de Holocaust te bestuderen. Maar NIOD-onderzoekers hebben de afgelopen decennia hun blik op de geschiedenis en de wereld sterk verbreed. Alleen zo kan NIOD als het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies zijn aan de Tweede Wereldoorlog ontleende missie actueel houden. Het is veelzeggend dat toen in 2016 de sociologe en NIOD-onderzoekster Jolande Withuis als Zomergast optrad, zij haar publiek vooral wist te boeien met thema’s ontleend aan de Tweede Wereldoorlog en de recentere Europese geschiedenis. Dat zal aanstaande zondag toch anders zijn, want Uğur Ümit Üngör is een exponent van een nieuwe generatie NIOD-onderzoekers. De Tweede Wereldoorlog blijft voor hen belangrijk, maar zij staan ook midden in de conflicten van onze huidige wereld.

Uğur Ümit Üngör zal ‘zijn’ avond vullen met fragmenten over staatsgeweld en genocide in het moderne en heden daagse Midden-Oosten. Met clips uit Syrië, Turkije, Irak en Palestina krijgen we beter zicht op de vele brandhaarden die zich zo dicht op de Europa’s grenzen bevinden. En ook horen we van de ervaringen van mensen uit deze landen die in diaspora in Nederland leven. Ik verwacht een fascinerende maar ook enigmatische avond. We gaan geconfronteerd worden met zaken die echt gebeurd zijn maar waarvan we zouden willen dat het onwaar is. Dat is confronterend en zet tot nadenken aan, zonder dat er altijd antwoorden zijn, terwijl troost ver te zoeken is.

Lees verder in VARAgids 33/34 (dubbelnummer). Vanaf dinsdag 12 augustus 2025 op de mat, in de app en in de winkel. Nog geen abonnee?