Vleesdag: sublieme polderslasher tussen de varkens verlegt grenzen

Het is een goed najaar voor polderhorror, met in december Amsterdamned II en nu Vleesdag. In die laatste bevechten dierenactivisten en een familie van varkensboeren elkaar op leven en dood.

'De bloederigste Nederhorrorfilm ooit!', jubelt de poster van Vleesdag trots. Over het algemeen is het beter om zulke wervende claims met een korreltje zout te nemen. Maar zo niet in dit geval: niet voor niets is Vleesdag de eerste Nederlandse film die de harde Kijkwijzer-classificatie 18+ kreeg. Een bijzondere verdienste van regisseur Martijn Smits, die tot nu toe vooral naam maakte met schattige familieproducties als Mees Kees in de wolken, Juffrouw Pots en De allergrootste slijmfilm.

De film lijkt in grote lijnen de klassieke koers van een Amerikaanse slasher te volgen. Een groep dierenactivisten besluit stiekem opnames te gaan maken in een grote varkensboerderij waar biggetjes onder erbarmelijke omstandigheden leven en sterven. Misschien dat ze de boer en zijn zoons even bang willen maken. 'Gaat dat niet te ver?', vraagt nieuweling Mirthe (Caro Derkx). 'Nee joh', weerlegt leider Nasha (Emma Josten). 'We willen de wereld toch veranderen?' Maar de zoons (Derron Lurvink en Sweder de Sitter) slaan terug. En als hun vader (Bart Oomen) thuiskomt en ontdekt wat er gaande is, gaat de film helemaal in de hoogste versnelling.

Regisseur Smits kent zijn klassiekers en bouwt het verhaal bijzonder vakkundig op: tegen de tijd dat het overdadig bloedvergieten van start gaat, vindt de kijker beide kampen net irritant genoeg om te kunnen juichen als mensen met zoutzuur worden overgoten, een gele flap in hun oor krijgen (zoals dat met vee ook gebeurt) of letterlijk worden gevoerd aan hongerige biggen. Hij weet in de anderhalf uur dat de film duurt het kat-en-muisspel op een superieure manier uit te bouwen: elke keer biedt het verhaal een nieuwe plottwist waardoor de verhoudingen weer anders komen te liggen en de andere partij weer (even) de overhand krijgt.

De makers lijken zeker vraagtekens te willen zetten bij de manier waarop in Nederland dieren worden behandeld. Maar moralistisch wordt Vleesdag nooit, doordat de egocentrische dierenactivisten uiteindelijk net zo min zonder zonden zijn als het gezin dat zij belagen. De actuele discussie dient slechts als arena voor een superieur uitgevoerde horrorfilm die fans precies biedt waarvoor ze komen. Het pleit ook voor regisseur Smits en zijn team dat zij de gore serieus nemen, en dat die momenten nooit zo cartoonesk worden als bijvoorbeeld in de latere Saw-delen het geval was.

Vleesdag, vanaf zaterdag 25 oktober 2025 bij Amazon Prime Video