The Survivor: getormenteerd door verleden

Foto credits: HBO Max

The Survivor is een film die draait om menselijke veerkracht. Maar ook een film waarin trauma een nadrukkelijke rol speelt. Ben Foster speelt Harry Haft, een Joodse Pool die in 1942 in Auschwitz belandt en daar, gedwongen door de kampbewaarders, bokswedstrijden speelt tegen andere gevangenen. Haft en zijn lotgenoten zijn speelballen van wrede nazi’s. En wie verliest krijgt een kogel of wordt gedirigeerd naar de gaskamer. Maar, zoals de titel al insinueert, Haft overleeft deze gruwelijkheden. Hij (de bokser leefde van 1925 tot 2007) komt na een aantal omwegen terecht in New York, waar hij onder meer vecht tegen Rocky Marciano.

Daar ontmoet hij ook zijn levenspartner Miriam (Vicky Krieps), met wie hij na zijn bokscarrière een kruidenierswinkel runt in Brooklyn. Zij komt er gaandeweg achter wat haar echtgenoot heeft meegemaakt, en hoe het trauma van Auschwitz in hem leeft als een soort oneindige nachtmerrie. Dit trauma wordt in de film verbeeld aan de hand van vluchtige maar indringende flashbacks, gefilmd in zwart-wit. In knappe parallelmontages zien we hoe Hafts leven in de jaren 50 in relatief gelukkige omstandigheden wordt gespiegeld aan zijn naargeestige verleden in het vernietigingskamp. Alsof er een deel van hem gestorven is na zijn tijd in Auschwitz.

Filmmaker Barry Levinson ( Wag the Dog ) toont dit alles op gestileerde wijze, veel scènes zijn in soft focus gefilmd. Problematisch is echter dat we Haft zien tijdens meerdere perioden: in 1963 is hij al in de veertig, en dus krijgt Foster een prothetische neus aangemeten – Hafts neus was tegen die tijd, na al die boksgevechten, hevig aangetast. Dat ziet er gekunsteld uit. Maar dat is ook Hollywood, en The Survivor is een typische Hollywoodfilm. Die traditiegetrouw ook draait om de Amerikaanse Droom en in dit geval eveneens om hoe overlevenden van de Holocaust hun heil vonden in de Verenigde Staten.

Erg origineel is de film dan ook niet. Maar Foster redt een hoop met zijn wisselend ingetogen en temperamentvolle spel. Hij speelt met verve een man die getormenteerd wordt door zijn verleden; een man die ondanks zijn successen soms maar moeilijk van het leven kan genieten. Een man die overleefde maar met zijn gedachten steevast is bij diegenen die in Auschwitz werden vermoord.