The Getaway King: gestileerd maar futloos

Na  How I Fell in Love with a Gangster (2022) – een eendimensionale biopic over de Poolse gangster Nikos Skotarczak – verschijnt bij Netflix opnieuw een film over een dubieuze Poolse volksheld. In The Getaway King presenteert filmmaker Mateusz Rakowicz een portret van beroepscrimineel Zdzislaw Najmrodzki, die in de jaren 80 furore maakt tijdens een groot aantal overvallen. Ook staat Najmrodzki, die liefkozend ‘Najmro’ werd genoemd, bekend als de man die maar liefst 29 keer uit de gevangenis wist te vluchten. In de openingsscène is te zien hoe hij dat deed, vanuit het perspectief van zijn medegevangenen: het ene moment loopt hij nog op de binnenplaats, het andere moment is hij – zoef – verdwenen.

De film speelt zich af in de opmaat naar de val van de Berlijnse Muur in 1990 en kort daarna. In een periode waarin veel Polen in armoede leefden. Maar het is niet zo alsof Najmro zich ineens ontpopt als een Robin Hood. Wel houdt de beste man er zelf een decadente levensstijl op na. Veel scènes spelen zich af in nachtclubs – denk aan duistere shots in een geelbruine vintage mise-en-scène – waarin hij en zijn gezelschap op de dansvloer worden gefilmd in slow-motion. The Getaway King leunt net als How I Fell in Love with a Gangster op clichés over de verbeelding van de gangster. Beide films zijn gestileerd, maar mooie kleurcontrasten zijn tegenwoordig ook zo gepiept in de postproductie.

Films als The Getaway King lijken vooral het gevoel te ventileren dat anti-establishment nog altijd salonfähig is in Polen. Wie wil overleven moet lak hebben aan de overheid, en slinksere manieren vinden om zijn geld te verdienen, zoiets. Een diepere boodschap valt in de film niet te ontwaren. The Getaway King draait daarnaast vooral om hoe cool Najmro wel niet was.