The Clinton Affair S01E01-02: niets nieuws onder de zon

Eigenlijk is de titel ‘The Clinton Affair’ verkeerd gekozen, want het had meervoud moeten zijn: affaires. Documentairemaker Blair Foster focust zich in zes afleveringen op het Clinton-Lewinsky-schandaal , maar ook Clintons andere vrijages komen ruimschoots aan bod. Je zou zeggen dat de crux van zo’n documentairereeks zou moeten zijn dat we de oud-president in het kader van #MeToo in een nieuw daglicht zetten, maar niets is minder waar: in The Clinton Affair komt óók een beeld naar voren van een daadkrachtig man die zich vakkundig wist te verweren tegen de bloeddorstige republikeinen, die hem maar al te graag ten onder zagen gaan.

De afleveringen hinken dus op twee gedachten: was Clinton in de val gelopen, in het najaar van 1995, toen hij besloot een seksuele relatie aan te gaan en dreigde afgezet te worden? Of is hij gewoon een geile perverseling die vandaag de dag te boek zou staan als seksueel roofdier?

In de eerste aflevering wordt de populaire staatsman neergezet als een charmeur die niet schuwde om in talkshows zijn talent als saxofoonspeler te etaleren. De progressieve politicus – progressief is hier een eufemisme voor nets iets minder rechts dan de republikeinen, later werd hij al ‘centrist’ genoemd – is aan het begin van de jaren negentig een baken van hoop voor menig democraat. ‘Hij jaagde de conservatieven op de kast.’ Maar, zo vertelt een andere observator, als democraten verkiezingen verliezen dan zijn ze verdrietig, republikeinen zijn dan echter kwaad – en met Clintons winst en diens aantreden in 1993 waren de rapen gaar.

Er begon een zogeheten ‘smear campaign’ om Clintons goede naam te bezoedelen, hoewel zijn naam al vaker door het slijk werd gehaald. Zo was er de kwestie Paula Jones, een dame die de toenmalige senator beschuldigde van seksueel wangedrag. Er was dus al een voorgeschiedenis en het is geenszins opmerkelijk dat de republikeinen deze aangrepen in hun haatvolle strijd tegen de democraat in het Witte Huis. Overigens is het wel geestig hoe in de film wordt opgemerkt dat de republikeinen Clintons idealen – meer vrouwen in de overheid, homorechten – maar wanstaltig vonden, bij hun stonden traditionele familiewaarden voorop. (Later werden immers talloze republikeinen ontmaskerd als notoire schuinsmarcheerders en noem maar op).

Overigens komt Clinton in ieder geval in het eerste gedeelte niet aan bod, en zijn reactie op de documentaire wordt in de Amerikaanse media beschouwd als defensief (zijn volgelingen van destijds, waaronder adviseur James Carville, wuiven de seksuele transgressies van Clinton ook weg, in de serie). Het is ook vervelend, als er aan je stoelpoten gezaagd wordt – dat had Foster overigens een stuk inventiever kunnen doen.

Monica Lewinsky komt zelf uitgebreid aan het woord en vertelt hoe ze de toenmalige leidsman van de vrije wereld wist te verleiden. Maar ze was een meid van 22, die niet had kunnen vermoeden hoe ze het mikpunt zou worden van menig criticus – links én rechts. Hier had juist benadrukt moeten worden hoe Clinton in het kader van professionaliteit zijn mannelijk lid in z’n broek had moeten houden.

Of de republikeinen nu naarstig zochten naar Clintons affaires of niet, ze waren er wel. Het is een beetje gelijk aan die aloude vraag: als er een boom in het bos omvalt, maar er zijn geen getuigen, is het dan wel gebeurd? Ja, natuurlijk, zou het antwoord moeten zijn.

Je kan het ook omdraaien: Clinton ging nogal lichtzinnig om met zijn presidentiële verantwoordelijkheid en mede daardoor kwam Lewinsky in een kwaad daglicht te staan. Foster voegt hier vrij weinig aan toe, en ze spant zich evenmin te weinig in om die #MeToo-lens eens voor de gebeurtenissen van toen te houden. Dan waren we wat Clintons reputatie betreft – ook gezien zijn politiek trouwens – tot een ingrijpendere conclusie gekomen.