The Alabama Solution: de ontmaskering van een hels gevangenissysteem

Documentairemakers Andrew Jarecki en Charlotte Kaufman stuiten in aangrijpende documentaire op grove misstanden in de zuidelijke Amerikaanse staat.

Als filmmakers Andrew Jarecki (The Jinx) en Charlotte Kaufman in 2019 met een cameraploeg ronddwalen in een gevangenis in Alabama, krijgen ze voortdurend verontruste berichten van de gedetineerden. Het eten dat de gevangenis die dag opdient oogt veel appetijtelijker dan het hondenvoer dat ze normaal voorgeschoteld krijgen. Ook gaan er geruchten over slavenarbeid, grove mishandelingen en moordlustige cipiers. Zodra Jarecki en Kaufman, die jaren aan deze film werkten, dieper in de zaak duiken en contact leggen met verschillende gevangenen, ontstaat het beeld van een bijzonder gecorrumpeerd en hels gevangenissysteem.

Contact krijgen met de gevangenen gaat overigens niet eenvoudig. De gevangenissen liggen ver van de bewoonde wereld en pottenkijkers duldt men niet. Maar omdat de inrichtingen permanent onderbemand zijn, kunnen telefoons moeiteloos naar binnen worden gesmokkeld. Zodoende treden de documentairemakers in gesprek met onder meer de gedetineerden Robert Earl en Melvin Ray. Zij stonden aan de wieg van de Free Alabama Movement, een beweging die een einde wil maken aan de misstanden in het gevangenissysteem van Alabama.

Earl en Ray schetsen een naargeestig beeld, dat gaandeweg de film wordt aangevuld door oud-cipiers. In Alabama kan je voor een simpele inbraak, zonder dat je iets hebt ontvreemd, tot vijftien jaar cel worden veroordeeld. Gedurende die tijd word je geacht om onbetaalde arbeid te verrichten. Wie zijn stem verheft, kan zomaar worden vermoord. Zo doet men dat in Alabama. Zie ook de titel van de film, die verwijst naar de racistische inborst van de staat die de slavernij eigenlijk nooit heeft afgeschaft: de gevangenissen, waar vooral zwarte mannen gevangen zitten, zijn de plantages van nu.

Jarecki en Kaufman maken dat gevangenschap op pijnlijke wijze invoelbaar door het tonen van de beeldgesprekken met de gevangenen, die verticaal zijn gefilmd. Earl, Ray en de rest zitten letterlijk vast in het kader. Een claustrofobisch effect. Net zoals de makers op een gegeven moment vast komen te zitten in het moeras dat Alabama heet.

The Alabama Solution, vanaf zaterdag 11 oktober 2025 bij HBO Max