Sprookje voor volwassenen

Met The shape of water heeft regisseur Guillermo del Toro een betoverend niet alledaags liefdesverhaal gecreëerd.

Sommige films – de meeste eigenlijk – doen het beter op het grote doek. In de bioscoop dus. Nu kunnen we alweer een tijd niet naar de bioscoop en bovendien draait The shape of water al lang niet meer. Guillermo del Toro’s sciencefiction sprookje is uit 2017. Maar mocht-ie ooit nog ergens draaien, ga er heen, want het is een filmische ervaring: zinnenprikkelend, oogstrelend, betoverend. Oscar winnend ook: in 2018 sleepte de dertien keer genomineerde film niet alleen een Oscar voor Beste Film in de wacht, maar kreeg de Mexicaanse Del Toro ook de Oscar voor Beste regie voor dit sciencefiction ‘sprookje voor volwassenen.’

The shape of water speelt zich af in het Amerika van begin jaren 60. De Koude Oorlog is nog in volle gang, racisme is alom aanwezig, het patriarchaat is in full force en de seksuele mores vernietigend voor vrouwen. Tegen deze achtergrond ontvouwt zich het verhaal van de stomme Elisa (Sally Hawkins) die schoonmaakt in een geheim legercomplex waar de FBI een uit de Amazone afkomstig amfibisch wezen gevangenhoudt en wreed behandelt. Elisa trekt zich het lot van het waterwezen aan, en meer dan dat: ze wordt verliefd - en hij op haar.

Onmiskenbaar natuurlijk dat het hier gaat om een klassiek geval van The beauty and the beast. Alleen is de beauty in dit geval misschien wel even imperfect als the beast: Elisa kan niet praten en Hawkins, die haar speelt, is met haar karakteristieke gezicht – brede mond, geprononceerde kaakstructuur, tanden die er mogen zijn – niet het schoolvoorbeeld van de klassieke schoonheid. Maar mooi is ze, in hoe ze is, in hoe ze doet, in haar tevredenheid en zorg voor zichzelf en de wereld om haar heen.

In interviews vertelde Del Toro dat hij op het idee kwam voor de film door Creature of the black lagoon (1954). In deze klassieke Hollywood horrorfilm wordt een groep wetenschappers gevolgd die in de Amazone graaft naar fossielen, op zoek naar de link tussen land- en waterdieren. Ze maken daarbij inbreuk op het leefgebied van een amfibisch wezen dat zich bedreigd voelt, enkele van de crewleden vermoordt maar ook zijn oog laat vallen op het vrouwelijke lid van het onderzoeksteam (Julie Adams) en haar ontvoert. In een van de laatste scènes wordt hij neergeschoten en zakt naar de bodem van de rivier, dood moeten we aannemen (tot er een vervolg kwam. En nog een).

Lees verder in VARAgids 2 vanaf bladzijde 34.