Last call: als je Icarus nog niet had gezien, doe het dan alsnog

Na een teleurstellend resultaat in een wielerwedstrijd denkt de Amerikaanse filmmaker en amateur wielrenner Bryan Fogel aan een van de grote helden in de sport: Lance Armstrong. Het stemt hem tot nadenken dat topatleten vaak een chemische voordeel behalen terwijl de organisaties die toezien op de sport gecompenseerd worden en de andere kant opkijken. Wat begint als een stunt eindigt met het blootleggen van het door de Russische staat gefinancierde dopingprogramma.

Icarus heeft in het begin wat weg van de documentaire Super Size Me (2004, Morgan Spurlock) – alleen nu met steroïden in plaats van Big Macs. Fogel spuit zichzelf in met doping om zijn lichaam en het anti-dopingsysteem te testen maar brengt gaandeweg een exposé van dopinggebruik binnen de topsport. Fogel’s onderzoek bracht hem in contact met de Russische arts Grigory Rodchenkov. De arts helpt hem met het samenstellen van een dopingprogramma en bij het uitvoeren van testen.

Het begin van de documentaire is gericht op Fogel wanneer hij ontmoetingen heeft met specialisten en videochats met Rodchenkov. Later verschuift de focus wanneer blijkt dat Rodchenkov en Rusland worden onderzocht voor wijdverspreid dopinggebruik bij de Olympische Spelen. Deze openbaringen werden publiek bekend gemaakt maanden voor de Olympische Spelen van 2016, wanneer Rodchenkov’s gedetailleerde bekentenis over het staatsbedrog bij de Sochi Games verscheen in een artikel van The New York Times.

De anti-dopingautoriteit WADA en het Internationale Olympisch Comité starten een onderzoek maar Rusland blijft enige betrokkenheid ontkennen. In interviews onthult de arts het uitgebreide Russische steroïdeprogramma en de clandestiene stappen om het te dekken. Rodchenkov vluchtte weg uit Rusland naar de VS en de getoonde angst is voelbaar.

Fogel is merkbaar ingenomen met de arts. In een opmerkelijke scène, wegens de afwezigheid van Rodchenkov (als gevolg van de veiligheidsproblemen), zie je Fogel voor een groep van zichtbaar boze werknemers van WADA suggereren dat Rodchenkov – die zijn huis en familie over het schandaal moest verlaten – zelf een slachtoffer is.

De documentaire stipt de ethische en morele vragen rond het gebruik van prestatiebevorderende middelen, de gezondheidseffecten en het gebruik binnen professionele sporten maar licht aan. Er is nog veel meer te zeggen over de beweegredenen van atleten om doping te gebruiken en welk effect het heeft op de internationale topsport. Fogel worstelt herhaaldelijk met de grote hoeveelheid informatie, en wegens zijn opgebouwde band met Rodchenkov lijkt hij niet helemaal genoeg kritische afstand te bewaren.

Icarus toont een ontnuchterend verhaal over de a-moraliteit binnen de politiek en topsport.