Podcast van de week: Vriend of vijand

Hoe proberen inlichtingendiensten buitenlandse studenten van spionnen te onderscheiden op Nederlandse universiteiten?

Foto credit: NPO Radio 1

Nederlandse Universiteiten liggen steeds meer onder het vergrootglas van inlichtingendiensten. Want hoewel het bij uitstek plekken zijn waar kennis wordt verspreid, maken die veiligheidsdiensten zich zorgen over wáár die kennis gedeeld wordt. In Vriend of vijand onderzoekt wetenschapsjournalist Saar Slegers de spagaat waar Nederlandse universiteiten in verkeren.

Studenten uit China of Iran worden door inlichtingendiensten gezien als potentiële spionnen, die misschien in Nederland zijn om gevoelige data aan hun regering over te dragen. Zoals dat gebeurde in de jaren 70, toen de Pakistaanse Abdul Khan er met kennis uit Nederland voor zorgde dat Iran een atoombom kon ontwikkelen. Ogenschijnlijk logisch dus, die voorzichtigheid met buitenlandse studenten.

Maar Vriend of vijand zaait al snel twijfel. Interviews met wetenschappers en studenten die juist regimes in Rusland en Iran ontvluchtten, om in Nederland gemarkeerd te worden als potentiële spionnen, tonen hoe wreed dat beleid kan zijn. Slegers weet je in de podcastreeks van Argos met genuanceerde interviews (met onder anderen Robbert Dijkgraaf) constant heen en weer te laten bewegen in de keuze tussen vrije kennisoverdracht en veiligheid.