Mustafa Duygulu over Zomerbroeders

De film Zomerbroeders duurt maar 41 minuten, en toch weet scenarist en regisseur Mustafa Duygulu daarin een compleet vakantiegevoel neer te zetten, met alle pieken en dalen die daarbij kunnen horen. Hangen aan het Turkse strand met je vrienden, verliefd worden op dat mooie buurmeisje, ijs eten op de boulevard, de frisse wind in je gezicht als je in de achterbak van een truck door de bergen rijdt. Maar ook wat er mis kan gaan: een duikongeluk op de rotsen, niet het meisje kunnen krijgen dat je wilt, nachtelijke escapades die helemaal fout aflopen omdat je te jong en onervaren bent voor het uitgaansleven.

Centraal in de film staat de 16-jarige Bora, een jongen met dubbele nationaliteit die zijn zomer met familie doorbrengt in Turkije. Bora heeft een stevig overgewicht en dat valt in de zomer natuurlijk extra op. Hij wordt er dan ook op allerlei manieren mee geconfronteerd. Zijn vader zegt nors tijdens hem bij het ontbijt: ‘Kijk jij nooit in de spiegel? Je eet en eet maar.’ Bora gaat veel op pad met zijn ‘zomerbroeders’ Dursun en Kagan, twee jongens die volgens de geldende maatstaven een flink stuk knapper en slanker zijn. ‘Ben ik lelijk?’ vraagt Bora uit het niets als de drie jongens in de zon zitten. ‘Dat wil ik echt nooit meer horen’, zeggen zijn sympathieke kameraden, die een arm om hem heenslaan.

‘Mijn film begon met een basisgevoel over de zomer,’ vertelt regisseur Mustafa Duygulu (31). ‘Ik hoorde het nummer ‘Summer Friends’ van Chance the Rapper en ik moest terugdenken aan mijn rijke zomervakanties in Turkije. En dan in het bijzonder toen ik zelf 16, 17 jaar oud was. Het is de leeftijd dat je jezelf gaat vergelijken met andere mensen, je wilt weten wie je bent, je wordt voor het eerst verliefd. Daaruit ontstond het scenario voor deze film. Het is niet een-op-een mijn eigen verhaal, maar ik heb er wel emoties en herinneringen van mijzelf in verwerkt. Het moest meer gaan over het universele thema van je plek vinden op de wereld. Over hoe je jezelf aan het ontdekken bent als tiener.’

Wel autobiografisch is de plek waar Mustafa Duygulu, die geboren werd in Turkije maar opgroeide in Nederland, zijn film opnam: op dezelfde plek als waar hij als tiener zijn zomers doorbracht. We hebben het hier over Foça, een kustplaats aan de Egeïsche zee, in de buurt van de stad Izmir aan de Turkse westkust. Duygulu: ‘Dat we daar konden filmen, maakte het voor mij heel bijzonder. Ik deed als kind wat de meeste mensen met een dubbele identiteit doen: in de zomer ga je een goede zes weken naar het land waar je ouders geboren zijn. Ik ging naar school in Nederland, maar ik wist ook altijd dat ik met één been in een nog grotere wereld stond: Turkije. Wat ik daar tijdens de zomer allemaal meemaakte, voelde voor mij niet zozeer als een vakantie, maar als een tweede leven.’

Het leverde Duygulu intense zomers op. ‘Ik vergelijk het met mensen die elk jaar op dezelfde plek gaan kamperen. Op een gegeven moment heb je vriendjes die je elk jaar ziet. Dat had ik ook met mijn zomerbroeders: elkaar ontmoet bij een potje voetbal op mijn 10de, en nu staan we op elkaars bruiloft.’ Volgens Duygulu hangen de sterke vriendschappen die hij sloot ook samen met het jaargetijde van de zomer. ‘Je ervaart als tiener de magie van de zomervakantie in een mediterraan landschap, met mensen die net als jij vrij zijn. Ik beleefde met hen avonturen die ik niet had met mijn Nederlandse vrienden. In Nederland ging ik met vrienden naar school en hing ik op straat. Ik durf wel te zeggen dat de zomers in Turkije intenser waren – ook omdat die locatie zo zalig was.’

Mustafa Duygulu studeerde in 2009 af als acteur en performer aan de Toneelschool van Maastricht. Hij speelde rollen in de films Wolf en J. Kessels, en in tv-series Van God los en Celblok H. Toch heeft hij altijd al geweten dat hij voornamelijk wilde regisseren en schrijven. Hij was co-scenarist van Victor D. Ponten voor de recent in de bioscoop uitgebrachte film Catacombe, en voor de One Night Stand-filmreeks van de NPO maakte hij nu in zijn eentje Zomerbroeders. Duygulu: ‘De acteerrollen hebben mij veel geleerd en zichtbaarheid opgeleverd, maar toen ik afstudeerde, wist ik al dat ik regisseur wilde worden. Daar stort ik me nu volledig op. Ik hoef ook niet per se in mijn eigen films te ­spelen. Ik zie zoveel interessante jonge acteurs die de rollen in mijn films kunnen spelen.’

Zoals de jonge, talentvolle Meriç Yildiz, die in Zomerbroeders hoofdpersoon Bora speelt. Duygulu over zijn hoofdrolspeler: ‘Ik vond Meriç en hij had zo perfect de balans tussen kwetsbaarheid en masculiniteit, dat ik losliet wat ik tot dat moment had geschreven en dacht: ik moet in de film deze jongen volgen. Eigenlijk gaat het niet uitgebreid over zijn overgewicht, maar ik wilde wel serieus nemen wat zo iemand denkt of voelt.’

We leren Bora in de film kennen als een jongen vol tegenstrijdigheden: zijn Turkse zomer verloopt allesbehalve voorspoedig, maar toch zegt hij tegen zijn vader dat hij niet terug wil naar Nederland. Hij heeft geen succes in de liefde, maar is gelukkig met zijn vrienden Dursun en Kagan, die hem meerdere malen uit de problemen helpen. Hoe ziet de regisseur dat zelf: wil Bora nu terug naar Nederland of wil hij liever bij zijn zomerbroeders in Turkije blijven? Duygulu: ‘Voor mij gaat het over of je wilt dat de zomer stopt of niet. Op die leeftijd wil je niet dat school begint, je wilt dat de zomer oneindig is. Dat gevoel heb ik willen vastpakken.’