Meneer Pastoor: verbinding en verandering gaan prima samen

Foto credit: EO / Tomtit Film

Schimmert en Gernhout zijn twee hooggelegen dorpjes in Zuid-Limburg, waar pastoor John van Oss bijna vijftig jaar een kompas van hoop en troost was voor zijn parochianen. Hij gaat eindelijk met pensioen, iets waar hij stiekem wel aan toe is, bekent hij aan zijn piepjonge fysiotherapeut. Zijn opvolgers zijn Stefan Musanai en Charles Leta, twee dertigers afkomstig van het tropische eiland Flores in Indonesië.

Regisseur Gabriëlle Provaas, die geboren is in Schimmert, wilde met haar film een andere kant belichten van de kerk die de afgelopen jaren door de misbruikschandalen vooral in een kwaad daglicht kwam te staan. Haar doel was om 'de goedheid van de mens eens in het zonnetje te zetten'. Provaas slaagt hierin met vlag en wimpel.

Zij weet in een uur tijd een ontroerend tijdsbeeld te schetsen zoals dat in de media eigenlijk te weinig aan bod komt. De polarisatie in de samenleving schemert heel kort door, middels een plakkaat met daarop de tekst 'Trots op de boer' op een van de praalwagens tijdens een carnavalsoptocht in het dorp. Verder lijkt iedereen in het dorp nauwelijks problemen te hebben met de wisseling van de wacht. Het wordt de twee jonge nieuwe roergangers zelfs vergeven dat zij zichzelf het Limburgs nog niet machtig hebben gemaakt.

Het is moeilijk om niet verliefd te worden op de film en zijn hoofdpersoon, pastoor John. De eerlijkheid, humor en medemenselijkheid van deze ambassadeur van de katholieke kerk is hartverwarmend. In alles wat hij doet en zegt probeert hij troost te brengen of verbinding te zoeken. In gesprekken ontpopt hij zich vaak snel als ongeschoolde psycholoog die altijd een advies of een goede raad biedt. Zijn fysiotherapeut belijdt het geloof niet meer, al vindt hij het wel altijd heel fijn om met John te praten. 'Eigenlijk kan je dat ook wel geloven noemen', constateert de nuchtere pastoor.

Elke scene in de film is raak, zoals het gesprek dat de twee opvolgers met de tachtiger hebben als deze uitlegt dat sommige inwoners van het dorp alleen plat Limburgs praten. 'We hebben één nationale taal en toch lukt het ons niet altijd elkaar te begrijpen', vat Stefan treffend samen. De documentaire voelt ook enorm urgent in deze tijd waarin de politiek geen idee heeft hoe de kloof tussen de Randstad en de rest van Nederland gedicht moet worden. Is het écht zo lastig om gewoon écht naar elkaar te luisteren? Waarom zou dat wel in Schimmert kunnen en niet in politiek Den Haag?