Kersttoespraak (1)

Even over het kerstdiner.
Gesmolten Viennetta, zou dat lekker zijn?
Het heerlijk inferieure ijsdessert dat nooit teleurstelt maar altijd mijn jaren 80-nostalgie weer waarmaakt, smaakt dat nog wanneer je de Viennetta niet in haar vertrouwde boomstamvorm eet, maar als drab in een bakje? 

Laten we er even bij stilstaan: in ons rijke, welvarende land, zullen sommige mensen dat deze kerst moeten eten.
Voor hun Viennetta is geen plaats meer in de ijskast.

Zoals Maria en Jozef met hun ezel een herberg zochten tot zij een ons wogen (wat in Maria’s hoogzwangere geval nog wel even kon duren MAAR DAT MAG JE TEGENWOORDIG ZEKER NIET MEER ZEGGEN), zo is er nu geen plek voor de Viennetta van Geert Wilders, Dilan Yesilgöz, Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas.

De ijskast staat namelijk al helemaal vol met hun principes. Geert Wilders bewaart er zijn anti-islamstandpunten in, maar die zitten gelukkig ook nog gewoon veilig opgeborgen in zijn DNA.

Dilan Yesilgöz heeft de overtuigingen van het kabinet waar ze tot voor kort deel van uitmaakte, maar waar ze als Kamerlid en VVD-leider niks meer mee te maken wil hebben, in de groentela gepropt. Zoals de spreidingswet, die daarachter in het bakje voor de eieren staat, naast een in een foetushouding voor de kou schuilende Eric van den Burg.

Eric van den Burg moet wel permanent snotterig zijn, zo vaak is hij door zijn eigen partij in de kou gezet. Toen Yesilgöz laatst voorstelde om zijn de spreidingswet niet voor te leggen aan de Eerste Kamer, nota bene een wet die gemaakt is door haar partijgenoot én demissionair kabinetscollegaatje Van den Burg, was hij dan ook afwezig. Ziek? Net als tijdens de verkiezingen zeker, toen hij lange tijd niet in beeld was vanwege een voedselvergiftiging. Een ernstige voedselvergiftiging die als bij toverslag de dag na de verkiezingen weer over was. Precies toen er geen ruimte meer was om aan Eric van den Burg te vragen wat hij ervan vond dat zijn eigen VVD het kabinet had opgeblazen over het asielvraagstuk, waar hij als eerste VVD’er in jaren nu eens écht zinnig beleid voor probeerde te maken. Moest hij even uit beeld, of was Eric van den Burg echt ziek, tijdens de verkiezingen én toen Yesilgöz zijn plan definitief kapot probeerde te maken? Ik vraag het me af. Noem me achterdochtig, want dat ben ik ook.

Net als die kwart van de Nederlanders die PVV hebben gestemd, en wier stem uiteraard door de overige driekwart van de Nederlanders gerespecteerd dient te worden. Door achterdocht na jaren wanbeleid wilden veel mensen laten horen dat het anders moet. En doordat het de VVD op de een of andere manier gelukt is mensen te laten geloven dat het feit dat zij niet konden vlammen zoals ze hadden gewild de schuld is van links, kozen mensen na het fiasco van 13 jaar rechts beleid niet voor links beleid, maar voor nóg rechtser beleid.

Met dank aan Pieter Omtzigt, die nog een plekje in de ijskast heeft gevonden waar hij afwisselend steeds verschillende bakjes inzet. Op het ene dekseltje staat ‘verantwoordelijkheid’ en op het andere ‘rechtsstatelijkheid’. Pieter twijfelt als een BN’er op een lastig dieet: wat moet ik vandaag nou weer nemen om er op mijn best uit te zien voor het publiek? Tijdens de campagne had Pieter de mond vol van rechtsstatelijkheid, waardoor het niet zo gevaarlijk leek dat hij de deur die Dilan Yesilgöz op een kier had gezet niet midden in het gezicht van de PVV dichtgooide. Het kwam op rechtsstatelijkheid aan, en die had de PVV niet, dus het was allemaal toch maar theorie. Toen de praktijk bleek dat Geert de grootste was, straalde Pieter op verkiezingsavond. Het leek wel of hij het hele Tupperware-bakje met ‘verantwoordelijkheid’ ineens had opgegeten. ‘Wij staan klaar!’ glunderde hij.

Buiten de ijskast en in het felle licht van de tv-lampen smelten principes snel.
Nadat hij de volgende dag een realitycheck had gekregen van zijn zorgvuldig uitgekozen NSC-Kamerleden, zette hij ‘verantwoordelijkheid’ weer terug in de ijskast en kwam ‘rechtsstatelijkheid’ er weer uit.

De enige die niks in de ijskast hoeft te zetten is Caroline van der Plas. Zij riep tijdens de campagne vrolijk ‘Ik wil met Pieter’ en inmiddels even hard en zonder enige schroom ‘ik wil met Geert’.
Zij heeft misschien zoals dat vroeger op de boerderij gebruikelijk was geen ijskast nodig, maar het een en ander geweckt in de kelder staan, en als ze dan eens vlees wil, slacht ze wel een voorbijlopende koe. Gelijk weer wat aan het stikstofprobleem gedaan, in een moeite door.

Het is een beetje gênant, vooral voor Pieter. Zowel Caroline als Dilan heb ik nooit op veel onwrikbare principes kunnen betrappen, maar Pieter wel. Het is daarom dat ik het hardst op hem mopper, omdat ik op hem nog het meeste hoop. Dit zal toch wel een rituele dans zijn? Hij zal toch niet echt?

Deze kerst komen ze er allemaal achter dat je niet achteraf kunt discussiëren over je principes. Over hoe geschikt een partij is om te kunnen regeren. Dat hadden ze van tevoren moeten doen, tijdens de verkiezingsdebatten. Toen iedereen dacht dat Geert Wilders alleen maar in theorie belangrijk kon worden, en ze zijn kiezers wel even konden overnemen door een klein beetje te klinken zoals hij. Nu ligt het op tafel, dus nu móet er over gepraat worden.

En dat geldt ook voor ons, deze kerst. Sinds controversiële kwesties als corona, de verkiezing van Donald Trump en de deelname van Mia en Dion aan het Eurovisie Songfestival hebben we de neiging om het vooral niet te veel over principes te willen hebben, maar dit is wat je ervan krijgt. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden en principes in de ijskast een gesmolten Viennetta. Dus hup, ertegenaan bij het kerstdiner! Zeg waar het op staat, omarm elkaar, en eet daarna lekker samen een mooie bevroren boomstam.

Fijne kerst

Het cabaretprogramma ‘Wat als’ van Claudia de Breij ging dit jaar in première. Ze publiceerde het boek ‘In de kantlijn van de tijd’ (een briefwisseling met Paul van Vliet) en het kerstboek ‘Derde kerstdag’.

Lees de andere kersttoespraken in VARAgids 51/52

• Karsu op pagina 33
• Floortje Dessing op pagina 45
• Pieter Waterdrinker op pagina 55